كاربرد مدل شواهد وزني در ارزيابي حساسيت زمين لغزش با استفاده از فناوري سامانه اطلاعات جغرافيايي (مطالعه موردي: حوضه آبخيز جاغرق)

زمين لغزش يك پديده زمين شناسي است كه مي تواند منشاء آسيب هاي متعدد در محيط زيست طبيعي و جامعه بشري باشد. شناخت نواحي مستعد وقوع زمين لغزش و خطرات ناشي از آن يكي از اقدامات اوليه در مديريت منابع طبيعي و برنامه‌ريزي هاي توسعه اي و عمراني است. روش هاي متعددي براي پهنه بندي خطر زمين لغزش ارائه شده است. در اين بين نقشه‌هاي حساسيت و پهنه بندي خطر از ابزار بسيار مفيد براي برنامه ريزان و مهندسان جهت مكان گزيني مناسب در ابعاد مختلف توسعه، به شمار مي‌رود. هدف از اين پژوهش، شناسايي عوامل موثر بر وقوع زمين لغزش و پهنه بندي حوضه آبخيز جاغرق به لحاظ وقوع اين رخداد با استفاده از روش شواهد وزني مبتني بر تكنيكسامانه اطلاعات جغرافيايي است. به اين منظور با در نظرگرفتن موقعيت زمين لغزش ها از پايگاه داده هاي اطلاعات مكاني شامل: توپوگرفي، ليتولوژي، پوشش زمين و خط واره ها استفاده شد. داده هاي توپوگرافي شامل اطلاعاتي چون: ارتفاع، زاويه شيب، جهت شيب، شكل شيب (شكل منحني)، فاصله از جاده، فاصله از آبراهه، شاخص توان آبراهه و شاخص حمل رسوب، از مدل ارتفاعي رقومي تهيه شد. اطلاعات زمين‌شناسي و فاصله از گسل(خطواره ها) از پايگاه داده هاي زمين شناسي اخذ گرديد و در ادامه لايه نواحي بارشي نيز با استفاده از داده هاي هواشناسي تهيه گرديد. با اتكا به قابليت هاي روش شواهد وزني ارتباط هر يك از عوامل و نقاط لغزشي تعيين و وزن طبقه هاي هر عامل مشخص شد و نقشه هاي پهنه بندي خطر زمين لغزش با استفاده از جمع جبري ساده، براي منطقه مورد مطالعه تهيه گرديد. در نهايت ميزان دقت و صحت نقشه با استفاده از شاخص Li مورد سنجش قرار گرفت. نتايج نشان مي دهد كه در بين زيرمعيارهاي موثر بر وقوع زمين لغزش عوامل ارتفاع و بارش به ترتيب با اوزان 66/47 و 47/24 به عنوان مهم ترين عوامل در ايجاد زمين لغزش در حوضه مطالعاتي محسوب مي شوند. نتايج حاصل از ارزيابي دقت و صحت مدل، روند صعودي شاخص زمين لغزش از پهنه خطر كم به زياد را نشان داده كه خود تاييدي بركفايت دقت مدل است. با استفاده از نقشه ارائه شده مي توان مناطق ناپايدار را شناسايي و در اجراي برنامه هاي عمراني به آن استناد نمود.