اثربخشي برنامه جامع توانبخشي والدمحور نوايش بر رشد مهارت‌هاي ارتباطي اوليه و زباني كودكان ناشنواي 0 تا 2 سال

Research Paper: Effect of Navayesh Parent-Based Comprehensive Rehabilitation Program on the Development of Early Language and Communication Skills in Deaf Children Aged 0-2 Years

هدف مداخله زودهنگام اقدامی ضروری برای پیشگیری از تأثیر ناشنوایی بر رشد زبان و مهارت‌های ارتباطی است. تشخیص زودهنگام ناشنوایی و برنامه‌های منسجم توانبخشی نقش بسزایی در رشد زبان بیانی و زبان دریافتی و مهارت‌های ارتباطی كودكان ناشنوا ایفا می‌كند. از طرفی كاهش سن تشخیص و مداخله ضرورت حضور بیشتر والدین در برنامه‌های توانبخشی را به‌دنبال دارد. افزون‌براین ارتباط كودكان ناشنوا با والدین در سال‌های اولیه در رشد زبان و مهارت‌های ارتباطی مؤثر است. اهمیت مشاركت والدین در توانبخشی كودكان ناشنوا به‌عنوان والد-درمانگر، لزوم ارائه برنامه جامع توانبخشی خانواده‌محور را هم‌زمان با تشخیص ناشنوایی و شروع اقدامات ادیولوژیكی و اتولوژیكی نشان می‌دهد. مطالعه حاضر با هدف بررسی اثربخشی برنامه جامع توانبخشی والدمحور نوایش بر رشد مهارت‌های ارتباطی اولیه و زبانی كودكان ناشنوای 0 تا 2 سال انجام شده است. روش بررسی پژوهش حاضر از نوع نیمه‌آزمایشی بود و در آن از طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه گواه استفاده شد. با روش نمونه‌گیری هدفمند، 62 نفر از كودكان ناشنوای 0 تا 2 سال (30 دختر و 32 پسر) از مركز كاشت حلزون شنوایی بیمارستان رسول‌اكرم(ص) به‌صورت هدفمند انتخاب و به‌طورتصادفی در دو گروه آزمایش و گواه قرار گرفتند. روی این كودكان عمل كاشت حلزون شنوایی انجام گرفته بود یا برای استفاده از كاشت حلزون شنوایی نامزد شده و در مركز كاشت حلزون شنوایی بیمارستان رسول‌اكرم(ص) تشكیل پرونده داده بودند. آزمودنی‌های گروه آزمایش برنامه جامع توانبخشی والدمحور نوایش را در قالب 18 جلسه گروهی و فردی (6 جلسه گروهی و 12 جلسه فردی) دریافت كردند. همچنین در طول اجرای تحقیق، برای پیگیری روند اجرای برنامه و نیز پاسخ‌گویی به سؤالات والدین مشاوره‌های تلفنی انجام گرفت. برای بررسی مهارت‌های ارتباطی اولیه و زبانی از ابزارهایی مانند ویرایش سوم پرسش‌نامه سنین و مراحل (ASQ-3) و نیم‌رخ مقیاس رشدی رفتار نمادین و ارتباط ((CSBSDP استفاده شد. تجزیه‌وتحلیل داده‌ها با نسخه 19 نرم‌افزار SPSS و در سطح معنی‌داری 001/0>P انجام گرفت. همچنین برای تحلیل یافته‌ها از تحلیل كواریانس تك و چندمتغیری استفاده شد. یافته‌ها یافته‌ها نشان داد میانگین نمرات در حیطه مهارت ارتباطی در گروه آزمایش در مقایسه‌با گروه كنترل در پس‌آزمون در مقایسه‌با پیش‌آزمون افزایش بیشتری یافته است (33/43). همچنین تحلیل یافته‌ها با استفاده از تحلیل كواریانس تك‌متغیری و چندمتغیری حاكی از آن بود كه برنامه جامع توانبخشی نوایش در افزایش نمرات در حیطه مهارت‌های ارتباطی (23/26)، زبان بیانی و گفتار (83/16) و رفتار نمادین (77/12) مؤثر بوده است (001/0>P). نتیجه‌گیری نتایج این پژوهش حاكی از تأثیر برنامه جامع توانبخشی والدمحور نوایش بر رشد مهارت‌های ارتباطی اولیه و زبان در كودكان ناشنواست. ازاین‌رو كاربرد این برنامه در مراكز توانبخشی كودكان ناشنوا و با هدف آموزش والدین به‌عنوان درمانگر اصلی كودك ناشنوا توصیه می‌شود.

Objective Early diagnosis and coherent rehabilitation programs play a key role in improving receptive and expressive language and communicational skills of deaf children. Communication with their parents could influence the development of languages and communication skills in these children. It is important to ensure parental involvement in the rehabilitation of deaf children as parent-therapists show the necessity for the provision of a comprehensive family-centered rehabilitation program along with the diagnosis of hearing loss and audiological and etiological evaluations. Materials & Methods This is an experimental study, with pre-test and post-test design. Sixty-two 0-2 years-old deaf children (30 girls and 32 boys), who either had undergone cochlear implant surgery or were candidates for cochlear implant surgery and had medical records at the Cochlear Implant Center in the Rasul Akram Hospital, were selected using purposive sampling. The subjects were then randomly divided into two groups (experimental and control groups). The subjects of the experimental group received the Navayesh parent-based comprehensive rehabilitation program in 18 group and individual sessions (6 group sessions and 12 individual sessions). To investigate early language and communication skills, the Ages and Stages Questionnaires, third edition, and the Communication and Symbolic Behavior Scales Developmental Profile were used. In addition, the Univariate and Multivariate Analysis of Covariance (MANCOVA) was used for the analysis of data. Results The findings of this study demonstrated that post-test average scores in communication skills increased in the experimental group compared to the control group with respect to pre-test (43.33). In addition, the MANCOVA results suggested that Navayesh comprehensive rehabilitation program was effective in increasing the scores in the areas of communication skills, expressive language, and symbolic behavior (P<0.001). Conclusion The results are indicative of the effect of the Navayesh parent-based comprehensive rehabilitation program on the development of early language and communication skills of deaf children. Therefore, it is recommended that this program should be used at rehabilitation centers for deaf children, aiming at training parents as the primary therapists of deaf children.