بررسي عوامل خطر كبدچرب غير‌الكلي: مطالعه مورد-شاهدي

Risk factors of nonalcoholic fatty liver disease: a case-control study

زمینه و هدف: بیماری كبدچرب ‌غیرالكلی (Nonalcoholic Fatty Liver Disease, NAFLD) وضعیتی است كه در آن تری‌گلیسیرید در سلول‌های كبدی بدون سابقه مصرف الكل تجمع پیدا می‌كند. مطالعه كنونی در زمینه بررسی عوامل خطر بیماری كبدچرب غیرالكلی انجام گردید. روش بررسی: مطالعه مورد-شاهدی كنونی در سال 94-1393 بر روی 150 فرد مبتلا به كبد چرب غیرالكلی و 150 فرد غیرمبتلا كه به كلینیك‌‌های تخصصی گوارش شهر ایلام مراجعه كرده بودند، انجام شد. داده‌های مربوط به ویژگی‌های جمعیت‌شناختی، آزمایشات بالینی و رفتارهای‌ بهداشتی مرتبط با شیوه‌ زندگی مانند نوع تغذیه، استعمال سیگار، فعالیت فیزیكی گردآوری و بررسی شد. یافته‌ها: میانگین سنی شركت‌كننده‌ها در این مطالعه 15/12±13/42 سال بود. میانگین مقادیر كلسترول تام، تری‌گلیسرید، LDL، ALT، AST، (ALT/AST) و ALP به‌طور معناداری در بیماران بالاتر از گروه شاهد بود (000/0P=). میان سابقه خانوادگی ابتلا به این بیماری (01/0P=)، متاهل بودن (002/0P=) و فعالیت بدنی كم (02/0P=) با بیماری كبد چرب غیرالكلی رابطه معناداری مشاهده شد. مصرف گوشت قرمز در بیماران در مقایسه با گروه شاهد به‌طور معناداری بالاتر (01/0P=) و مصرف لبنیات در بیماران به‌طور معناداری كمتر بود (002/0P=). با استفاده از تحلیل رگرسیون لجستیك‌ چند‌متغیره، متغیر‌های دور كمر، تری‌گلیسرید، ALT و BMI به‌ترتیب با  نسبت شانس تطبیق‌یافته ((002/0P=) (18/1-04/1) 95%CI11/1)، ((04/0P=) (67/6-01/1) %95CI 58/2)، ((002/0P=) (52/15-84/1) %95CI 34/5) و ((004/0P=) (99/27-89/1) 95%CI 28/7) از نظر آماری معنادار شدند. همچنین ارتباط معناداری میان پارامترهای ALT (004/0P=)، AST (03/0P=) و BMI (006/0P=) با درجه NAFLD مشاهده شد. نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش كنونی نشان داد، دور كمر، نمایه توده بدنی، غلظت تری‌گلیسرید و سطح ALT می‌تواند وقوع كبد چرب غیرالكلی را پیش‌بینی كند. BMI، سطوح ALT و AST با درجه‌‌بندی سونوگرافی كبد در NAFLD ارتباط داشت، بنابراین می‌توان از این پارامترها برای پیش‌بینی مرحله‌بندی سونوگرافی كبد در این بیماران استفاده كرد.

Background: Considering the high incidence and prevalence of nonalcoholic fatty liver disease (NAFLD) in the Iranian society and the limited number of studies to investigate its associated risk factors, the current study was designed to identify any relevant risk factor of this disease. Methods: The present case-control study was performed among 150 nonalcoholic fatty liver disease patients and 150 normal liver participants who attended to gastroenterology clinics in Ilam city, Iran during 2014-2015. All demographic data, clinical trials and health behaviors associated with lifestyle such as nutritional status, smoking, physical activities were collected and compared between two groups. Results: Among a total of 300 participants in the current study, the male female ratio was 46.54% and the mean±standard deviation of all participants was 42.13±12.15 years. The mean values of total cholesterol, triglycerides (TG), low density lipoprotein (LDL), alanine transaminase (ALT), aspartate aminotransferase (AST) and alkaline phosphatase (ALP) were significantly higher in cases than controls group (P< 0.0001). A significant relationship was revealed between positive familial history, marriage, and low physical activities with NAFLD (P< 0.05). In the patientʹs group, consumption of red meat was significantly higher and dairy intake was significantly lower compared to the control group (P< 0.05). Using the multivariate logistic regression analysis, the adjusted odds ratio for variables of waist circumference, triglyceride, ALT and body mass index (BMI) were statistically significant [1.11, (1.04-1.18); 2.58, (1.01-6.67); 5.34, (1.84-15.52) and 7.28,) 1.89-27.99) respectively] (P< 0.05). Also, a significant association was observed among the variables of ALT, AST and BMI with the severity grade of NAFLD (P< 0.05). Conclusion: The results of this study showed that waist circumference, BMI, serum level of ALT and TG concentrations can predict the occurrence of non-alcoholic fatty liver disease. BMI, ALT, and AST seem to be associated with the ultrasonography staging of liver in NAFLD. Therefore, these parameters could be used to predict the ultrasonography staging of liver in these patients.