بررسي تاثير برنامه آموزشي خودمراقبتي در بهبود كيفيت زندگي سالمندان تحت پوشش مراكز بهداشتي درماني شهر زنجان

Effect of Self–Care Educational Program to Improving Quality of Life among Elderly Referred to Health Centers in Zanjan

سابقه و هدف: سالمندان به علت مشكلات فراوان جسمي و رواني مستعد ابتلا به آسيب‌هاي مختلفي مي‌باشند، لذا نيازمند توجه و رعايت برنامه خودمراقبتي موثر در ارتقا سلامت خود مي‌باشند. مطالعه حاضر با هدف بررسي تاثير مداخله آموزشي برنامه خودمراقبتي بر روند كيفيت زندگي سالمندان انجام گرفت. مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر يك مطالعه نيمه تجربي بود كه بر روي 160 نفر از سالمندان تحت پوشش 8 مركز بهداشتي درماني شهر زنجان انجام شد. نمونه‌ها به روش خوشه‌اي انتخاب شده و به صورت تصادفي به دو گروه آزمون (80 نفر) و كنترل (80 نفر) تقسيم شدند. براي گروه آزمون 6 جلسه آموزشي يك ساعته در زمينه برنامه خود مراقبتي برگزار گرديد. ابزارهاي مورد استفاده شامل اطلاعات جمعيت شناختي و پرسشنامه كيفيت زندگي SF-36 بود. داده‌هاي جمع آوري شده با استفاده از نرم افزار SPSS ويرايش 20 و با به كارگيري آزمون‌هاي كاي‌دو، دقيق فيشر، تي‌مستقل و تي‌زوجي مورد تحليل قرار گرفتند. يافته‌ها: نتايج نشان دهنده افزايش ميانگين نمرات ابعاد مختلف كيفيت زندگي سالمندان گروه آزمون پس از انجام مداخله آموزشي بود (001/0 > P). نتيجه‌گيري: اگر سالمندان در مورد شيوه‌هاي صحيح زندگي اطلاعات درستي داشته باشند، مي‌توان از بسياري از مشكلات آنها پيشگيري نمود يا به نحو مطلوبي آنها را كنترل كرده و در جهت ارتقا كيفيت زندگي آنان برنامه‌ريزي نمود.

Background and Objectives: Since elderlies are susceptible to various impairments due to different physical and mental problems, they need more attention and abiding and efficient self-care program for their health promotion. The present study investigated the effect of selfcare training program on quality of life of elderlies. Materials and Methods: This pre- and post-quasi-experimental study was carried out on 160 elderly clients selected from eight health care centers in Zanjan, Iran. The elderlies were selected by randomized sampling and assigned to two groups of experimental (n = 80) and control (n = 80) groups. The experimental group participated in the self-care training program for six sessions of one hour. The study instruments were questionnaires regarding demographic information and short-form health survey (SF-36). Data analysis was performed using SPSS- 22 software by independent t-test, Mann-Whitney and chi-squared. Results: The finding showed a significant difference in mean scores of quality of life between the experimental and control groups after the intervention (P < 0.001). Conclusions: Self-care education to elderlies about the practices of proper nutrition, exercise, rest and medication can prevent several problems and help them to improve their quality of lives.