تأثير كاربري‏هاي زراعي و جنگلي بر فعاليت برخي آنزيم‌هاي خاك‏

Effects of Different Agronomic and Forest Land Uses on Soil Enzyme Activity

در اين تحقيق تأثير كاربري‏هاي زراعي، باغي و جنگلي بر فعاليت برخي آنزيم هاي خاك‏ مورد بررسي قرار گرفت. تعداد 75 نمونه خاك سطحي از كاربري‌هاي مختلف برداشت و فعاليت آنزيم‌هاي فسفاتاز اسيدي و قليايي، اوره‌آز و دهيدروژناز با استفاده از واكنش با سوبستراي ويژه اندازه‌گيري گرديد. نتايج نشان داد كه فعاليت آنزيم‏هاي فسفاتاز قليايي و اسيدي در كاربري جنگلي (به ترتيب 3/582 و 2/344 ميكروگرم pNP بر گرم در يك ساعت) بيشتر از باغي و در كاربري زراعي كمترين مقدار بود. در مقابل آنزيم اور‏ه‏آز در كاربري زراعي فعاليت بالايي (4/84 ميكروگرم آمونيوم آزاد شده بر گرم در دو ساعت) را نشان داد كه احتمالاً از كاربرد بالاي كود اوره در زمين‏هاي زراعي ناشي مي‏شود. فعاليت آنزيم دهيدروژناز در كاربري جنگلي (2/7 ميكروگرم TPF بر گرم در 24 ساعت) از نظر آماري بالاتر از زراعي بود. نتايج ارزيابي شاخص كيفيت خاك (SQI) نشان داد فعاليت آنزيم‏هاي فسفاتاز اسيدي و دهيدروژناز، كربن آلي، pH و فسفر قابل استفاده به عنوان MDS بيشترين تأثير را بر كيفيت خاك‏هاي مورد مطالعه نشان دادند. SQI در خاك‏هاي جنگلي (92/1) از نظر آماري بيشتر از كاربري باغي (71/1) و زراعي (41/1) بود. چنين استنباط مي‏گردد كه نوع كاربري بر فعاليت آنزيمي خاك تأثير زيادي داشته و عموماً در اكوسيستم‏هاي دست‏نخورده (جنگل) فعاليت آنزيمي بالاتر است كه مي‏تواند ناشي از پايداري اين اكوسيستم‏ها باشد.

In this study, the effects of agronomic, orchard and forest land uses on soil enzymes activities in West Azarbaijan were evaluated. About 75 soil surface samples were collected from studied land usees and soil enzyme activities including acid phosphatase (ACP), alkaline phosphatase (ALP), urease and dehydrogenase were assessed using substratereaction methods. Results showed that ALP and ACP activities in the forest land use (344.3 and 582.3 µg pNP/gr.h, respectively) were higher than orchard followed by agronomic. However,urease enzyme in agronomic land use (84.4µg NH4+N/gr.2h) showed higher activity uses which can resulted from high urea application in the agronomic farms. Dehydrosenase activity in the forest (7.2 µg TPF/gr.24h) was significantly higher than agronomic land use. Assessment of soil quality index (SQI) showed ACP and dehydrogrnase, OC, pH, available phosphorous as MDS had the highest effect on studied soils quality among evaluated properties. SQI in forest land use (1.92) was significantly more than orchard (1.71) and agronomic (1.41) land uses. It is calculated that land use has high effect on soil enzyme activity and typically in intact ecosystems (forest) soil enzyme activity is high which can be related to sustanability of these ecosystems.