طراحي شهري و تاب آوري اجتماعي؛ بررسي موردي: محله جلفا اصفهان

تاب آوري اجتماعي شامل شرايطي است كه تحت آن افراد و گروه هاي اجتماعي با تغييرات محيطي انطباق مي يابند و درواقع بيانگر توان جامعه براي پاسخ به بحران ها است. ظرف وقوع كليه رويدادهاي اجتماعي بستر جغرافيايي و مختصات مكاني است، لذا بين تاب آوري اجتماعي و ويژگي هاي مكان ارتباط تنگاتنگي وجود دارد. هدف اصلي اين بررسي، شناسايي مولفه هاي موثر در ارتقاي بعد اجتماعي تاب آوري محلات از طريق طراحي شهري بوده است. به همين منظور با تكيه بر راهبرد كيفي و با بهره گيري از تركيب استراتژي هاي «نظريه- آنگاه پژوهش» و «پژوهش- آنگاه نظريه» ابتدا از روش شناسي اسنادي و كتابخانه اي با رويكرد بازنگري نظام مند منابع مرتبط، جهت شناسايي معيارهاي اصلي تاب آوري اجتماعي بهره گرفته شد و با روش قياسي، مدل مفهومي تاب آوري اجتماعي تدوين گرديد. متعاقباً ضمن انتخاب محله جلفا در شهر اصفهان و با انجام گونه شناسي كالبدي و اجتماعي از طريق انجام مصاحبه هاي نيمه ساختاريافته و با بهره گيري از شيوه تحليل محتواي استقرايي، عوامل مرتبط با طراحي شهري با تاكيد بر تاب آوري اجتماعي به تفكيك هريك از گونه هاي مطالعاتي استنتاج گرديد. سرانجام با توجه به وجود اشتراك نسبي عوامل استخراج شده در گونه هاي مختلف، عوامل مذكور در قالب شش مولفه كلي مقوله بندي شدند. نتايج بررسي نشان مي دهد كه توجه به مولفه هايي چون ارتقاي كيفي محيط، هويت، انعطاف پذيري، همه شمولي، فضاهاي آموزش دهنده و تعاملات اجتماعي در طراحي محلات، سبب ارتقاي تاب آوري اجتماعي مي گردد.