ارزيابي آسيب‏پذيري شبكه‏‏‏ معابر شهري در برابر زلزله‏هاي احتمالي مطالعه‏ي موردي: منطقه‏ي 3 شهرداري تهران

زلزله مي‏تواند شهرها و مناطق يك كشور را از تحرك بيندازد، با مختل كردن شبكه‏ي ارتباطي شهر نظم ترافيكي را بر هم بزند و جريان عرضه‏ي كالا را كند و ارائه‏ي خدمات اورژانسي (اضطراري) و ايمني به زلزله‏زدگان را با موانع جدي مواجه نمايد. اين وضعيت خطرناك به دليل كم‏عرض بودن معابر، تمركز زياد جمعيت در بافت‏هاي قديمي، بلندمرتبه‏سازي‏هاي غيراصولي، ساخت‏وسازهاي انجام‏شده بر روي مسير قنات‏ها و قرارگيري در منطقه‏اي با لرزه‏خيزي بالا، كه نتيجه‏ي گسترش كالبدي و افزايش تراكم شهرهاي بزرگ است، منجر به از بين رفتن كارايي شبكه‏ي ارتباطي، حجم بالاي تلفات انساني و خسارت‏هاي مالي مي‏شود. هدف اين پژوهش پيش‏بيني آسيب‏پذيري شبكه‏ي ارتباطي شهر در برابر شدت‏هاي مختلف زلزله است. براي رسيدن به اين هدف 10 شاخص موثر در آسيب‏پذيري شبكه‏ي معابر شهري در برابر زلزله در قالب مدل‏هاي برنامه‏ريزي و تلفيقي چونANP وزن‏دهي و فازي‏سازي شدند. لايه‏هاي انتخابي در محيط GIS تركيب و نهايتاً نقشه‏ي آسيب‏پذيري كلي منطقه پيش از زلزله تهيه گرديد. در مرحله‏ي بعد مدل پيش‏بيني در قالب طراحي سناريوهاي زلزله در شدت‏هاي مختلف 6، 7 و 8 مركالي اصلاح‏شده بر روي نقشه‏ي كلي آسيب‏پذيري منطقه پيش از زلزله اعمال شد. نتايج پژوهش نشان مي‏دهد كه ميزان آسيب وارده به شبكه‏ي معابر منطقه‏ي 3 شهرداري تهران در سناريوي 6 مركالي حاكي از آن است كه 52% درصد معابر منطقه در دو دامنه‏ي آسيب‏پذيري خيلي كم و كم قرار گرفته‏اند. بيشترين درصد اين معابر با 64% درصد در ناحيه‏ي 4 و 6 منطقه، در قسمت‏هاي جنوبي محله‏ي سيدخندان و شمال محله‏ي كاووسيه قرار دارند، در سناريوي 7 مركالي 53% درصد معابر در دامنه‏ي آسيب‏پذير زياد قرار دارند. بيشترين درصد اين معابر در ناحيه‏ي 1، در قسمت غربي ده ونك و در ناحيه 2، در قسمت مركزي محله‏ي حسن‏آباد و زرگنده است. در سناريوي 8 مركالي نمودار ميزان آسيب‏پذيري شبكه‏ي معابر در دو دامنه‏ي آسيب‏پذيري زياد و تخريب كامل حالت صعودي پيدا كرده و 80% درصد معابر منطقه در اين دو دامنه قرار گرفته‏اند. بيشترين درصد اين معابر به ترتيب در نواحي 6، 1، 2، 5،3 و 4 قرار دارند.