بررسي روند تغييرات شاخص خشكي طي دوره 2100-1966 در شمال غرب ايران

در اين مطالعه، روند تغييرات شاخص خشكي (AI)، تبخير و تعرق مرجع (ET0) و بارش طي دوره ­هاي 2010-1966، 2040-2011، 2070-2041 و 2100-2071 در شش ايستگاه سينوپتيك غربي و شمال غربي ايران مطالعه شد. بدين منظور خروجي­ هاي مدل اقليمي HadCM3 تحت سناريوهاي انتشار A2 و B2 به روش آماري به وسيله مدل Statistical downscaling model (SDSM) ريزمقياس سازي شد. به منظور رونديابي تغييرات شاخص خشكي، بارش و تبخير و تعرق مرجع در 2010-1966 از آزمون رونديابي من-كندال استفاده شد. بر مبناي نتايج آزمون رونديابي من-كندال، روند AI و بارش طي 2010-1966 در اكثر ايستگاه ها به­ طور معني­ داري (0.05>p) نزولي بوده است. روند كاهشي تغييرات شاخص خشكي طي فصل­ هاي زمستان، بهار، تابستان و پاييز به ترتيب در پنج، چهار، صفر و دو ايستگاه از شش ايستگاه مطالعه شده معني دار بوده است. اين امر نشانگر نقش مهم كاهش شاخص خشكي فصل زمستان در روند نزولي شاخص خشكي سالانه در منطقه مورد مطالعه دارد. نتايج همچنين نشان دادند كه در سه دوره 30ساله ابتدايي، مياني و انتهايي قرن 21، AI (ميانگين تمامي ايستگاه­ ها) نسبت به دوره پايه (1990-1966) به ترتيب 8.0، 14.7 و 34.3 درصد تحت سناريوي A2 و 12.6، 12.5 و 20.1 درصد تحت سناريوي B2 كاهش خواهد يافت كه بيانگر خشك­تر شدن اقليم مناطق شمال غربي و غربي كشور طي سده حاضر است. بيشترين كاهش فصلي AI طي قرن 21 در تابستان تحت سناريوي A2 و در بهار تحت سناريوي B2 مورد انتظار است. ميانگين AI تمامي ايستگاه ­ها در دهه­ هاي انتهايي قرن حاضر تحت سناريوي A2 نزديك به 0.2 خواهد شد كه بيانگر كاهش شديد شاخص خشكي مناطق مورد مطالعه تحت سناريوي A2 مي­ باشد. در برخي از مناطق از قبيل تبريز، افزايش نياز تبخيري جو و كاهش بارش سبب تغيير كلاس اقليمي از نيمه خشك به خشك خواهد شد.