افساد في الارض؛ ابهام مفهومي، مفاسد عملي (تحليل حقوقي ماده 286 قانون مجازات اسلامي)

Ifsad fi alArth: Conceptual Ambiguity, Practical Repercussion (Evaluation of Islamic Criminal Law Article 286)

يكي از عناوين بحث انگيز در قلمرو حقوق كيفري اسلام، افساد في‌الارض است؛ عنواني كه از يك سو مستندات فقهي ذكرشده براي آن، تكافوي اثبات چنين جرمي را نمي دهد و از سوي ديگر، كاربرد گستردۀ آن در حقوق كيفري ايران سايۀ سنگين مصلحت را بر پذيرش اين تأسيس مشكوك فقهي گسترانده است. با پذيرش تعريف موسع از عنوان مفسد في‌الارض در قانون جديدالتصويب مجازات اسلامي بايد نگاهي دوباره به مباني فقهي اين مجازات انداخت و از آن طريق به تحليل رويكرد پذيرفته‌شدۀ قانون مجازات اسلامي همت گمارد. در مقالۀ پيش رو به اثبات خواهد رسيد كه اين مجازات مستند قابل اتكايي در فقه اسلامي ندارد و بيشتر فقها آن را به‌عنوان جرمي مستقل شناسايي نكرده‌اند. نيز روشن خواهد شد كه رويكرد قانون مجازات اسلامي، چيزي جز استعمال گستردۀ عنواني مبهم و مشكوك با عباراتي قابل تفسير نيست و خطرهاي بالقوۀ گستره اي را عليه جامعۀ اسلامي و شهروندان آن ايجاد خواهد كرد.

Ifsad fi alarth is one of the controversial issues in Islamic criminal law. Jurisprudential sources (fiqh) are not adequate to establish this concept; on the other hand widespread use of this subject matter in Iranian criminal law has shed the shadow of prudence on this dubious jurisprudential establishment.  s this definition of Ifsad has been accepted widely by recently enacted criminal law, it is of importance to analyze this approach. In this article it will be ascertained that this criminal conception does not have convincing grounds in Fiqh and most of Islamic scholars (Foqaha) have not recognised it as an independent crime. Furthermore it will be clarified that this approach results in massive use of this questionable subject matter and leads to arbitrary interpretations. Further it might causes potential risks for Islamic community and its citizens.