اجراي علني مجازات؛ توجيهات و تبعات

Public Implementation of Punishment; Justifications and fallouts

نحوۀ اجراي مجازات‌ از مسائل مهم و چالش‌برانگيز حقوق كيفري است. بازدارندگي به‌عنوان يكي از اهداف اساسي اجراي مجازات‌ بعضي از مجريان عدالت كيفري را بر آن داشته است تا چنين هدفي را از راه اجراي علني مجازات‌ دنبال كنند. در فقه جزايي اسلام و به‌تبع آن در نظام حقوقي ايران هم، چنين تمايلي جود دارد. براي توجيه فقهي اين تمايل، به قرآن و سنت استناد شده است. به‌نظر مي‌رسد آيات و روايات مورد استناد، دلالتي بر وجوب يا حتي استحباب فراخوان عمومي براي تماشاي تحميل درد و رنج مجازات به محكومان ندارند. مقصود از آنچه در بعضي از آيات در خصوص حضور چند نفر محدود هنگام اجراي حد آمده است، تأكيد بر حتميت اجراي حد، بعد از اثبات دارد. روايات وارده دربارۀ آثار مثبت اقامۀ حد نيز دلالت مستقيم يا حتي غيرمستقيمي بر اجراي علني به معناي دعوت از عموم براي مشاهدۀ چگونگي اجراي مجازات ندارند. اجراي علني مجازات‌ به شيوۀ امروزي، با اصل اوّلي و شرعي اجراي غيرعلني مجازات‌ و قواعد مهمي مثل وجوب حفظ حيثيت افراد، ممنوعيت مجازات مضاعف، حرمت تنفير و حرمت وهن دين نيز ممكن است در تعارض باشد. از سويي ديگر پژوهش‌هاي انجام‌گرفته در برخي كشورها در‌بارۀ مجازات‌ اعدام و چگونگي اجراي آن – به‌عنوان شديدترين مجازاتي كه مي‌تواند در ملأ عام انجام گيرد، بازدارندگي و سودمندي آن را به اثبات نرسانده است. به‌نظر مي­رسد عدم تلقي صحيح از سياست‌هاي بازدارنده از سويي و رويكردهاي مبتني بر سزاگرايي، ابزارگرايي و عوام‌گرايي كيفري از سوي ديگر، مجريان عدالت كيفري را به سمت اجراي علني مجازات‌ها در راستاي تحقق اهداف سازماني و نهادي سوق داده باشد.

One of the important and challenging issues in the criminal law is the manner of punishments implementation. Deterrence as one of the main objectives of the criminal sanctions enforcement has prompted some criminal law operators to pursue this goal through the public execution of punishments. In the Islamic penal jurisprudence and consequently in the Iranian legal system, there is such a tendency. To jurisprudential justify of this tendency, the Qur'an and Sunnah is referred. It seems that Quran and hadiths, implying no obligation or recommendation to public invitation to watch the suffering inflicted punishment to the convicts. The purpose of what some of the Quranic verses on the presence of several people when implementation of Hudood (Islamic Prescribed Punishment), emphasizing the certainty enforcement of punishments, after proofing. The Hadiths about positive effect of execution of Hudood don’t indicate directly or indirectly, the public implementation of Hudood, that’s to say invitation of people to watch that openly. The public execution of penalties in contemporary methods may be in conflict with the primary and religious principle of unpublic execution of punishment and with important rules such as protection of people’s honor; prohibition of double pain, prohibition of making religionhate and prohibition of weakening of religion. On the other hand studies in some countries on the death penalty and how to execute it as the most severe punishment that can be done in public, has not proved its deterrence and usefulness. On the one hand it seems that the lack of a correct conception of deterrent policies and on the other hand retribution, penal Instrumentalism and populism lead enforcement of criminal justice to public implementation of punishments in line with organizational and institutional goals.