جايگاه سياست جنايي مشاركتي واكنشي در مرحله تعقيب كيفري در حقوق ايران

The Situation of Reflexive Participatory Criminal Policy in Penal Prosecution Process in Iranian Law

سياست جنايي مشاركتي كه بيانگر نقش و جايگاه مردم و نهادهاي اجتماعي و غيردولتي در فرايند كيفري است، به دو گونۀ كنشي (پيشگيرانه يا فعال) و واكنشي (پاسخگو يا منفعل) قابل تقسيم است. هدف اصلي سياست جنايي مشاركتي كنشي يا اوليه، پيشگيري از ارتكاب جرم يا كاهش آن از طريق فرهنگ سازي در رفتارهاي اجتماعي است كه به آن پيشگيري اجتماعي نيز گفته مي شود و بيانگر نقش مردم در كاهش ارتكاب جرم است. هدف سياست جنايي مشاركتي واكنشي يا ثانويه، دخالت دادن مردم و نهادهاي غيردولتي در فرايند كيفري، پس از وقوع جرم است. در اين رويكرد، ديگر نهاد عدالت كيفري، تنها مرجع پاسخگويي و حل اختلاف نيست، بلكه از ظرفيت نهادهاي مردمي و جامعوي نيز در اين زمينه استمداد مي­شود. با مشاركت مردم در فرايند كيفري، شاهد احترام به ارادۀ مردم خواهيم بود كه نتيجۀ آن افزايش اعتماد عمومي به دستگاه عدالت كيفري و كاهش ارتكاب جرم است. در اين نوشتار، هدف اصلي بررسي نقش مردم و نهادهاي اجتماعي در مرحلۀ تعقيب كيفري است كه در سه گفتار شروع به تعقيب كيفري، حل‌وفصل اختلاف و اجراي قراردادهاي كيفري (با محوريت قانون آيين دادرسي كيفري جديد مصوب 4/12/92) مورد بحث قرار مي‌گيرد.

The Participatory Criminal Policy which shows role and situation of people and social and nonstate organizations in penal prosecution divides in two types: Active (pragmatic or precautionary) and Reflexive (responder or passive). The main goal of The Active or primitive Participatory Criminal Policy is to prevent committing of crime or decreasing it through upbringing the social behaviors which is called social prevention and shows people's role in decreasing of crime. The goal of Reflexive or second Participatory Criminal Policy is participation of people and social and nonstate organizations in penal prosecution after the commitment of crime. In this view, the penal justice institution is no longer just a replier reference for resolution of discrepancy, but also it will be used the people and social organizations capacity in this matter. With people's participation in criminal prosecution process we will see respectability of the people's volition which results enhancement of public trust to the penal justice institution and decreasing of crime. In this article, the main goal is to study the role of people and social and nonstate organizations in penal prosecution which will be in three sections: beginning the penal prosecution, resolution of discrepancy and implement of penal contracts based on the new Criminal Procedure Code approved on February 23rd of 2014.