تعويق صدور حكم: تأخير در اجراي عدالت يا تغيير در اجراي عدالت؟

Adjournment of the issuing of judgment: delaying in justice or changing in justice

تعويق صدور حكم يكي از نهادهاي تعيين قضايي مجازات است كه از جهتي همسان با تعليق كامل كيفر و از سويي همچون معافيت قضايي است. تعويق صدور حكم، قراري است كه بر پايۀ آن دادگاه، محكوميت متهم را اعلام ولي تعيين كيفر نمي كند. از نظر عدم اجراي كيفر همانند تعليق كامل كيفر است، ولي وارونۀ آن كيفري تعيين نمي شود. همين چگونگي، سبب شده تا تعويق صدور حكم در سايۀ تعليق كامل كيفر و نيز معافيت قضايي از كيفر جاي بگيرد و در ميان دو راه سرگردان شود؛ تأخير در عدالت يا تغيير در عدالت. تأخير در عدالت با اين انگارۀ سنتي سازگار نيست كه اگر مجرميت كسي آشكار شود، محكوم بايد از رهگذر تعيين مجازات در برابر جامعه پاسخگو شود. تعويق صدور حكم حتي به ظاهرنمايي كيفر نيز نمي‌انجامد. از اين نظر مي­توان به ناكامي اين نهاد در ايران گواهي داد. در برابر بايد گفت كه تعويق صدور حكم گونه اي از تعيين مجازات و چهره اي نو از عدالت كيفري است. اين نهاد در قالب قرار است و در هر حال به حكم مي‌انجامد. حكم تعيين كيفر در صورت انجام بزه نو يا پيروي نكردن از دستورهاي دادگاه و حكم به معافيت در جايي كه محكوم، هنجارهاي جامعه و دستورهاي دادگاه را پاس بدارد. بدين حال تعويق صدور حكم وضعيتي حساس براي محكوم پديد مي‌آورد كه از يك سو نگران ناروشن بودن كيفر و از سوي ديگر در پي تن دادن به قوانين كيفري و دستورهاي دادگاه است. اين وضعيت كم از تحمل كيفر ندارد و در همان حال مي تواند به سود بزه ديده و جامعه باشد؛ زيرا پايندانيِ پرداخت زيان هاي رسيده به بزه ديده از سوي محكوم و نيز جنبه هاي اقتصادي جايگزيني تعويق صدور حكم در سنجش با هزينه‌هاي دنباله يافتن رسيدگي كيفري و اجراي كيفرها به‌ويژه زندان، از بايستگي هاي صدور قرار تعويق صدور حكم است.

One of the sentencing institutes that is somehow as same as probation and impunity is Adjournment of the issuing of judgment. When guilty is proved, a judge can issue this order and avoid determining sentence. So, punishment is not applied like probation but it differs from probation because sentence is determined. Therefore, the adjournment of the issuing of judgment is something between probation and impunity: delaying in justice or changing in justice. We say Delay, because it is not compatible with this traditional rule that if the guilty is proved, punishment must be applied. Since punishment is not applied in adjournment of the issuing of judgment, its usefulness is doubt in Iran. In contrast, it must be said that adjournment changes the justice, because adjournment is a new justice institute. This finally results in judgment. This judgment is one of these two: if a person under adjournment obeys the order of court, he will be finally released and if not he will be sentenced. Since the remedies must be paid to victim and the high cost of punishment specially prison is lost here, this situation can be useful for both victim and society.