بررسي مقاومت آنتي‌بيوزي تعدادي از ارقام گوجه‌فرنگي نسبت به شب‌پره‌ي مينوز گوجه فرنگي،Tuta absoluta (Lep.: Gelechiidae) در شرايط آزمايشگاهي

Evaluation of antibiosis resistance of several tomato cultivars to tomato leaf miner, Tuta absoluta (Lep.: Gelechiidae) in laboratory conditions

مقاومت آنتي‌بيوزي پنج رقم گوجه‌فرنگي گلخانه‌اي ("سيندل"، "سانتلا"، "اينفينيتي"، "دافنيس" و "گلدي") نسبت به شب‌پره‌ي مينوز گوجه‌فرنگي،Tuta absoluta ، در شرايط آزمايشگاهي (دماي 1 ± 25 درجه‌ي سلسيوس، رطوبت نسبي 5 ± 65 درصد و دوره‌ي روشنايي 16 ساعت) ارزيابي شد. بررسي‌ها در قالب طرح آماري كاملاً تصادفي و با استفاده از 100 تخم هم‌سن روي هر رقم انجام شد. تجزيه و تحليل داده‌هاي به دست آمده با استفاده از آناليز جدول زندگي دوجنسي ويژه‌ي سن - مرحله‌ي رشدي انجام شد. ميانگين و خطاي استاندارد پارامترهاي زيستي شب‌پره‌ي T. absoluta روي ارقام مختلف با استفاده از تكنيك بوت استرپ محاسبه گرديد. علاوه بر اين، وجود تفاوت معني‌دار ميان خطاي استاندارد پارامترهاي محاسبه شده نيز با استفاده از آزمون بوت استرپ جفت شده بررسي شد. بر اساس نتايج به دست آمده، بيش‌ترين طول دوره‌ي رشد و نمو مراحل قبل از بلوغ اين شب‌پره روي رقم "سانتلا" (31/0 ± 11/27 روز) و كم‌ترين طول اين دوره نيز روي رقم "اينفينيتي" (16/0 ± 44/23 روز) ثبت شد. بيش‌ترين ميزان مرگ و مير اين مرحله‌ي رشدي نيز روي رقم "سيندل" (64/4 ±17/29 درصد) محاسبه گرديد. علاوه بر اين، مقادير محاسبه شده‌ي پارامترهاي رشد جمعيت شب‌پره‌ي T. absoluta روي ارقام مختلف گوجه‌فرنگي نيز به‌طور معني‌داري با يكديگر متفاوت بود. بر اين اساس، كم‌ترين (489/7 ± 731/37 نتاج/ماده) و بيش‌ترين (386/10 ± 521/74 نتاج/ماده) ميزان نرخ خالص توليد مثل (R0) اين آفت به‌ترتيب روي ارقام "دافنيس" و "اينفينيتي" محاسبه شد. بيش‌ترين مقدار نرخ ذاتي افزايش جمعيت (r) نيز روي رقم "اينفينيتي" ثبت گرديد (005/0± 147/0 برروز). بر اساس نتايج به‌دست آمده، ارقام "گلدي" و "اينفينيتي" به‌ترتيب از بيش‌ترين و كم‌ترين ميزان مقاومت آنتي‌بيوزي نسبت به اين آفت برخوردار بودند. نتايج حاصل از پژوهش حاضر مي‌تواند در قالب برنامه‌هاي مديريت تلفيقي شب‌پره‌ي T. absoluta در گلخانه‌هاي گوجه‌فرنگي مورد استفاده قرار گيرد.

Antibiosis resistance of five greenhouse cultivars of tomato (‘Cindel’, ‘Santella’, ‘Infinity’, ‘Dafnis’ and ‘Goldy’) to tomato leaf miner, Tuta absoluta, were investigated in the laboratory (25 ± 1 ?C, relative humidity of 65 ± 5 % and a light period of 16 h). The experiments followed a complete randomized design using 100 same-aged eggs on each cultivar. Data analyzing was performed using Age-Stage Two Sex Life Table theory. The means and SEs of biological parameters of T. absoluta were estimated using the Bootstrap procedure. Furthermore, the differences among the standard errors of calculated parameters were evaluated using the paired bootstrap test. The results showed that the highest (27.11 ± 0.31 days) and lowest (23.44 ± 0.16 days) duration of total immature stages were recorded on ‘Santella’ and ‘Infinity’, respectively. The highest mortality of immature stages (29.17 ± 4.64 %) was recorded on ‘Cindel’. Population growth parameters of T. absoluta were significantly affected by different tomato cultivars. The lowest (37.731 ± 7.489 offspring/individual) and the highest (74.521 ± 10.386 offspring/individual) net reproductive rate (R0) were recorded on ‘Dafnis’ and ‘Infinity’, respectively. The highest estimated intrinsic rate of increase (r) was recorded on ‘Infinity’ (0.147 ± 0.005 day-1). According to results obtained, ‘Goldy’ and ‘Infinity’ had the highest and lowest antibiosis resistance to T. absoluta, respectively. Our finding could be useful in integrated management programs of this gelechiid pest on tomato in the greenhouse.