ارزيابي آثار اقتصادي - مالي پرورش ماهي در شاليزار (مطالعه موردي: شهرستان هاي فومن ، آستانه اشرفيه و رشت در استان گيلان)

كمبود منابع طبيعي و نگراني هاي تامين غذاي جمعيت رو به افزايش كره زمين، استفاده بهينه از منابع جهت تامين امنيت غذايي را الزامي مي كند. به منظور مطالعه آثار اقتصادي- مالي توليد هم زمان برنج و ماهي در شرايط شاليزار، آزمايشي به صورت كرت هاي خرد شده در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سه شهرستان رشت، آستانه اشرفيه و فومن اجرا شد. عامل اصلي در دو سطح شامل مزرعه با كشت ماهي و مزرعه بدون كشت ماهي و عامل فرعي در شش سطح شامل سه رقم برنج بومي هاشمي، حسن سرايي و حسني و سه رقم اصلاح شده خزر، درفك و هيبريد بهار يك بود. هم زمان با نشاكاري برنج، اقدام به رهاسازي بچه ماهي هايي به وزن حدود 30 تا70 گرم از انواع كپور معمولي، آمور، فيتوفاك و بيگ­هد در استخر شد. حدود 30-25 روز پس از نشاكاري با برداشتن مرز موقت و بالا آوردن آهسته سطح آب مزرعه، امكان حركت ماهي ها به سمت مزرعه برنج فراهم شد. نتايج به دست آمده از تجزيه واريانس مركب، تفاوت بين ارقام مورد مطالعه را براي تمامي صفات و تفاوت بين دو نوع كشت را براي تمامي صفات به غير از عملكرد دانه و تعداد دانه پوك نشان داد. اثر متقابل نوع كشت × مكان، نوع كشت × رقم و رقم × مكان نيز براي عملكرد دانه معني دار بود. بررسي عملكرد دانه ارقام برنج مورد مطالعه در كشت توام برنج - ماهي نشان داد كه براي ارقام اصلاح­شده برنج، ماهي و برنج (به غير از رقم هيبريد در فومن) دو محصول مكمل و براي ارقام بومي، ماهي و برنج (به غير ار رقم حسني در رشت) دو محصول رقيب هستند. با توجه به عملكرد ماهي، متوسط سود ارقام اصلاح­شده 3/2 برابر بيشتر از ارقام بومي در هر هكتار بود.