تاثير اوضاع سياسي و اجتماعي دوره آل‌مظفر بر مصورسازي شاهنامه

The Effect of Political and Social Conditions on Visualization of the Book of Kings during the Muzzafarid Era Case Study: The Battle of Rostam and Sohrab

دوره حكمراني آل‌مظفر (740-795 هـ.ق.)، دوراني كوتاه و سراسر آشوب و اغتشاش بود؛ ولي در همين زمان اندك، مكتب نگارگري شيراز تحت حمايت آل‌مظفر، وارد مرحله‌ جديدي از بالندگي گرديد. حس و فضاي بصري متفاوت در نگاره‌هاي مجلس نبرد رستم و سهراب در شاهنامه‌هاي آل‌مظفر، اين نكته را در ذهن تداعي مي‌كند كه شايد اوضاع سياسي و اجتماعي اين دوره به ايجاد تحول در مصورسازي مجلس رستم و سهراب منجر شده باشد.هدف از انجام اين پژوهش، بررسي زيرساخت‌هايي همچون مضمون و عناصر بصري در مجلس نبرد رستم و سهراب در شاهنامه‌هاي مكتب شيراز آل‌مظفر است تا ضمن كشف وجوه تشابه و تفاوت، تاثير اوضاع و شرايط سياسي و اجتماعي آن روزگار را در مصورسازي اين مجلس دريابد. پرسش اصلي اين است كه: آيا تغيير در اوضاع سياسي و اجتماعي دوره آل‌مظفر، به ايجاد تحول در مصورسازي مجلس رستم و سهراب منجر شده است؟ بدين منظور، پژوهش حاضر در چهار بخش اصلي تنظيم گرديده است: 1. معرفي اوضاع سياسي و اجتماعي دوره آل‌مظفر 2. مصورسازي شاهنامه در دوره آل‌مظفر 3. تحليل نگاره‌هاي مجلس نبرد رستم و سهراب 4. تاثير اوضاع سياسي و اجتماعي دوره آل‌مظفر بر مصورسازي مجلس نبرد رستم و سهراب. اين پژوهش با بهره‌گيري از روش‌هاي نظري، توصيفي، تحليلي و تطبيقي به بيان موضوع، پرداخته است. نتايج تحقيق مبين آن است كه نگارگران اين دوره، هم‌سو با تحولات سياسي و شرايط جامعه‌ خود، به صحنه‌پردازي اين داستان پرداخته‌‌اند و اين امر به‌ويژه در منظره‌پردازي، پيكره‌نگاري، اجرا و فضا‌سازي آثار هويداست.

The reign of Al-Muzaffar was short and full of chaos and unrest, but in this short period, Shiraz painting school has entered a new phase of development under the protection of Al-Muzaffar. Different visual sense in the paintings of the battle of Rostam and Sohrab in Al-Muzaffar Shahnameh reminds the fact that the political and social situation in this period might have led to change in the course of visualization of Rostam and Sohrab battle. The study aimed at investigating infrastructures like content and visual elements in the battle of Rostam and Sohrab in Shahnameh of Al-Muzaffar Shiraz school, to explore the similarities and differences, as well as understanding the impact of political and social conditions of that time in the visualization of this battle. The main question is: Has change in the political and social situation of Al-Muzaffar period led to development in the visualization of Rostam and Sohrab battle? In order to answer this question the present study is arranged in four main sections: 1. Introduction to political and social conditions in Al-e Muzaffar regime 2. Shahnameh visualization in Al-e Muzaffar regime 3. A synopsis of Rostam and Sohrab battle 4. Impact of al-Muzaffar political and social conditions on the visualization of the Rostam and Sohrab battle. This study has expressed the issue using theoretical, descriptive, analytical and adaptive methods. The results of the research indicate that the painters in this period have dramatized the story consistent with the political developments and conditions of their own society and this point is particularly obvious in landscaping, iconography, creating atmosphere (mood), designing, angle of viewing, and combination of the works.