بازسازي انگاره «اصل» در نظرگاه شيخ طوسي

Reconstruction of the Idea of "Aṣl" from the viewpoint of Shaykh Ṭūsī

«اصل» محوري‏ترين مكتوبه روايي در تاريخ حديث اماميه است كه نقشي بي‏بديل در شكل‏دهي به جوامع رواييِ اماميه ايفا نموده است. از همين روي در طول تاريخ، عالمان امامي در مسير دستيابي به تعريفي روشن از اين مفهوم و شناسايي مصاديق آن تلاش كرده‏اند. در اين ميان، هرچند شيخ طوسي سعي بسياري جهت معرفي اصول به نسل‏هاي بعد نموده است، اما جاي خالي نظرگاه وي به عنوان شيخ طايفه اماميه پيرامون مفهوم «اصل» احساس مي‏شود. اين نوشتار تلاش دارد تا با دقت در گزارش‏هاي وي پيرامون اصول، اين خلا را جبران كند. اين مطالعه نشان مي‏دهد كه شيخ طوسي با محوريت‏بخشي به عصر امام صادق(ع) در پيدايي اصول، «اصل» را در قبال «مصنَّف» تعريف كرده و آن را تنها مشتمل بر بيانات معصومان(ع) و عاري از باب‌بندي و آراي شخصي مولف مي‏دانست. همچنين اين مطالعه، منابع مورد استناد شيخ در اصل‏انگاري مكتوبات حديثي متقدم را مورد بحث قرار داده است.

"A?l", as the most pivotal traditional manuscript, has played a key role in forming the collections of Imami Hadith throughout the history of Shia. That is why Shiite scholars have always attempted to identify this concept clearly, and then recognize its instances. Although Shaykh ??s? made lots of efforts to present "U??l" to next generations, but his viewpoint about this genre of traditional manuscript is not clear. This study tries, for the first time, to explain his attitude towards "A?l" through considering his accounts of this concept. This study shows that Shaykh ??s?, confining authors of "U??l" to disciples of Imam Sadiq (a.s), identified the concept of "A?l" opposite to "Mu?annaf". According to this, "A?l" is a traditional manuscript which contains just the teachings of Imams (a.s) without classification and personal views of others. In addition, this study explains the sources by which Shaykh ??s? has recognized "U??l".