مباني قاعده نفي اختلال نظام در فقه اسلامي و حقوق موضوعه

The origins of the Rule: Negation of System Disorder in Islamic and Iranian Legal System

اين تحقيق نفي اختلال نظام را به عنوان يك قاعده اصطيادي در فقه اسلامي مورد مطالعه قرار مي‌دهد. مفهوم قاعده اين است كه در تشريع احكام، هيچ حكمي كه برهم زننده‌ نظام‌هاي حاكم بر زندگي مردم باشد، وضع نشده است. تحقيق حاضر كه با روش توصيفي و تحليلي انجام شده، سنت، حكم عقل و بناي عقلا را به عنوان مباني اصلي اين قاعده دانسته، جايگاه آن را در فقه مقاصدي و فقه حكومتي مطرح؛ سپس به بيان شرايط و آثار اجراي اين قاعده مي‌پردازد. در نهايت، براي نخستين بار با روش استقرايي به جستجوي موارد كاربرد اين اصل در فقه اسلامي مي‌پردازد و با توجه به ادله و فتاوي متعدد اثبات مي‌كند كه اين قاعده را مي‌توان به عنوان يكي از قواعد مسلم حاكم بر فقه اجتماعي اسلام پذيرفت و به آن استناد كرد.

This Islamic rule is one of the most important rules in order to protect legal system and prevent it from disorder in social human life. The meaning of this rule is that, there is no law devised that violates the order of human life. The most important evidences for the validity of this rule are Islamic tradition and wisdom. This article shows the status of this subject in purposive and governmental jurisprudence and explains its conditions and the effects of its application in Islamic law. Finally, for the first time it seeks with inductive method for the application of this principle in Islamic law and with regard to many evidences and by considering scholars’ opinions (fat?w?) proves that we could consider this rule as an indispensable rule governing social Islamic law and rely on it.