بررسي سندي و متني روايات« تسخين الماء في الشمس»

Documentary and textual analysis of Narrations that water that is heated by the sun

در گذر زمان، برخی از احادیث دچار آسیب­هایی شده­اند كه از جمله این آسیب­ها، نقل به معنا بدون رعایت شرایط آن، تحریف و نیز تطبیق غیر دقیق بر آیات قرآن است. این آسیب­ها مانع از فهم صحیح و پذیرش بدون بررسی احادیث می­شوند. بنابراین لازم است برای پذیرش یك حدیث یا نفی صدور آن و در صورت پذیرش، دست یابی به فهم صحیح از آن، نخست به كنكاش از مصدر و اعتبار آن پرداخت. از جمله احادیثی كه بعضی از مفسران ادعا كرده­اند كه جعلی است، حدیث بعوضه در تفسیر قمی از امام صادق«ع» است كه در آن مراد از بعوضه در آیه 26 سوره بقره، امیرالمؤمنین معرفی شده است. حدیث دیگری در تفسیر امام عسكری«ع» نقل شده كه برخی آن را نشان جعلی بودن حدیث بعوضه دانسته­اند. در برابر برخی تلاش كرده­اند تا راه حلی برای جمع میان این دو حدیث بیابند. در این مقاله با بررسی علمی و روشمند سند و متن روایت بعوضه و نقد فنی آن، از جمله تشكیل خانواده حدیثی و تحلیل متنی احادیث مرتبط، امكان جمع دلالی یا ترجیح هر یك از احادیث مورد بررسی قرار گرفته و مشخص شده كه حدیث بعوضه دچار آسیب­ نقل به معنای بدون رعایت شرایط شده كه زمینه ساز آسیب فهم نادرست از تفسیر آیه است. نیز آسیب­های تحریف در متن و تدلیس در سند روایت بعوضه قابل رد­یابی است. همچنین ثابت شده كه تطبیق واژه "بعوضه" بر امام«ع» به عنوان بطن آیه 26 سوره بقره نادرست و روایت صحیح آن نیز در دسترس است.

By the pass of time, some hadiths have suffered damages including: paraphrasing without observing its qualifications, alteration and inaccurate application of the hadith to the verses of Qurʹan. These defects are considered obstacles to proper understanding of the hadith and its acceptance without further inquiries. It is therefore necessary to examine the authority and source of a hadith prior to it is acceptance or rejection, and prior to  its interpretation , given it is accepted.  The hadith known as that of mosquito (ba’uza) is among those claimed as forged. It is published on the authority of Imam Sadegh (PBUH) and narrated in the Qomi Exegesis claiming that the mosquito mentioned in the verse 26th of the Sura al-Baqara refers to Imam Ali. There is also a hadith in the exegesis attributed to Imam Askari(PBUH) which some consider as an evidence to the falseness of the mentioned hadith. Contrary to the cited view, others try to find a justification to reconcile the two hadith. Examining the isnad and the text of the mosquito hadith and technically evaluating it by gathering other hadiths on the issue, this article has considered both the possibility of reconciliation or preference of each hadith. Eventually it became clear that the hadith was damaged due to improper paraphrasing which made ground for misunderstanding, alteration in the text and use of deceitful methods (tadlis)in the isnad can also be traced back in this hadith. It is also concluded that denoting mosquito to Imam Ali(PBUH) in the 26th verse of the second sura ,as the exoteric meaning of the verse is not correct , the correct hadith of it being available.