بررسي فيتو شيميايي وآنتي‌اكسيداني اسانس دو گونه دارويي Achillea millefolium L. و Salvia officinalis L. در رويشگاه‌هاي استان كرمان

Essential oil composition and antioxidant activity of Salvia officinalis L. and Achillea millefoliom L. from Kerman province

مريم گلي L.  Salvia officinalisو بومادران Achillea millefolium L. از گياهان دارويي ارزشمند مي‌باشند كه در سال‌هاي اخير اثرات آنتي‌اكسيداني، ضدالتهابي و ضدميكروبي آنها گزارش شده است. در اين پژوهش سرشاخه‌هاي گلدار هوايي دو گياه  در خردادماه 1393 از رويشگاه طبيعي– ارتفاع 1700متري در منطقه كوهپايه‌اي استان كرمان جمع‌آوري گرديد. اسانس‌گيري به روش تقطير با آب (طرح كلونجر) و شناسايي مواد موثره اسانس توسط دستگاه گاز كروماتوگرافي مجهز به طيف سنج جرمي (GC/MS) انجام گرفت. ميزان فنول كل با استفاده از روش فولين سيو كالتو و فعاليت آنتي‌اكسيداني اسانس‌‌ها به روش 2و2 دي فنيل1 پيكريل هيدرازيل (DPPH) بر اساس درصد مهار توليد راديكال آزاد اندازه‌گيري شد. نتايج نشان داد، مقدار فنل كل در گياه مريم‌گلي (8/1 ميلي‌گرم در هر ميلي‌ليتر اسانس) در مقايسه با بومادران (78/0 ميلي‌گرم در هر ميلي‌ليتر اسانس) از بيشترين درصد مهار راديكال آزاد (4/98) برخوردار بود. مواد موثره كامفور (6/33 درصد)، آلفا توجن (4/25 درصد) و 1و8سينئول (8/13 درصد) از مهمترين تركيبات اسانس گياه مريم گلي و سپس به‌ترتيب مواد موثره: 1و8 سينئول (3/22 درصد)، كارواكرول (15 درصد) و گاماترپينن (6/9 درصد) از بيشترين مواد موثره اسانس گياه بومادران گزارش گرديد. لذا عملكرد بهينه توليد تركيبات فنلي و ترپنوييدي در اسانس دو گياه، در تاييد فعاليت آنتي‌اكسيداني، سپس مصارف سنتي گياهان مورد مطالعه، مخصوصاً گياه مريم گلي را قابل بحث مي‌سازد و اينكه مي‌توانند به‌عنوان آنتي‌اكسيدان‌هاي طبيعي در صنعت مواد غذايي و دارويي بكار برده شوند.

Salvia officinalis L. and Achillea millefoliom L. have been reported as  an antioxidant, anti infection and anti inflammatory. In this study aerial parts of both of plants in blooming were collected in June 2014 (1700m) from their natural habitats in Kerman province. Essential oils were obtained by hydrodistillation (Clevenger apparatus) and were analyzed by GC/MS. Total phenol content was measured by Folin–Ciocalteau method and their antioxidant activity was measured by DPPH. Results were showed that the oil of Salvia officinalis L. had higher amount of phenolic compounds (1.8 mg E GA/ml) and antioxidant activity(99.48% radical scavenging). The camphor (33.6%), αtujene (25.4%) and 1,8cineole(13.8%) were the most components of S.officinalis L. essential oil, respectively and the 1,8cineole (22.3%), carvacrol (15%) and γterpinene were the most components of A.millefolium L. These results were confirmed that the secondary metabolites of these plants possess antioxidant activity and could be used as a natural antioxidant ingredient in food and drug industries.