تعيين دوره‎هاي حباب قيمتي: يك مطالعه موردي براي بازار بورس اوراق بهادار تهران

Detecting the Price Bubbles Periods: A Case Study of Tehran Stock Exchange Market

تاكنون از روش‎هاي متعددي براي كشف حباب‏هاي قيمتي در بازارهاي دارايي استفاده شده است. با توجه به انتقادات وارد بر آزمون‏هاي پيشين، در تحقيق حاضر، از آزمون‏هاي‎‎ ريشه واحد راست دنباله سوپريمم ديكي فولر تعميم‏يافته (SADF) و سوپريمم عمومي ديكيفولر تعميم‏يافته (GSADF) جهت كشف و تعيين دوره‏هاي حبابي در بازار بورس اوراق بهادار تهران طي دوره زماني 1394:10 1381:01 استفاده گرديده است. برخلاف روش‏هاي متعارف تشخيص حباب‏هاي قيمتي، اين آزمون‏ها قابليت بررسي رفتار انفجاري، تشخيص وجود چندين حباب در يك دوره زماني و برآورد تاريخ دقيق ايجاد و نيز ريزش هر يك از حباب‏ها را فراهم مي‎كنند. نتايج حاصل از اجراي آزمون‏ها، رفتار انفجاري و وجود حباب‎هاي چندگانه در بازار سهام ايران را تأييد مي‏كند. به علاوه، هر سه شاخص مورد ارزيابي (شاخص‌هاي‏ كل قيمت، قيمت به سود و كل قيمت واقعي) به طور مشترك وجود حباب در بازه‏هاي زماني 1382:051382:03، 1388:081388:06 و 1389:121390:02 را نشان مي‏دهند. همچنين، بر اساس هر سه شاخص، بازار سهام ايران در سال 1394 حبابي نبوده است.

So far, a variety of methods have been used to detect the price bubbles in asset markets. Regarding to criticisms on the common tests to detect the bubbles, in this paper, we have used the Supremum Augmented DickeyFuller (SADF) and Generalized Supremum Augmented DickeyFuller (GSADF) RightTailed unit root tests to find and detect the bubble periods in Tehran stock exchange market from 2002:03 to 2016:01. Unlike the conventional methods to detect the price bubbles, these tests have the ability to exoplor the explosive behavior, detect the presence of multiple bubbles at a time period, and estimat the creation and collapse date of each bubbles. The results of the tests have confirmed the explosive behavior and the presence of multiple bubbles in the Iran stock market. Also, all three indices (the total price index, real total price and pricedividend ratio indices) jointly have showed the bubbles in 2003:062003:08, 2009:092009:11 and 2011:032011:05. Moreover, based on the all indexes, the Tehran stock market had no bubble in 2015.