بررسي و تحليل مشاهداتي روند تشكيل كانال صوتي و تغييرات سرعت صوت در بخش شرقي آب‌هاي ساحلي جنوب درياي خزر

Observational Evaluation and Analysis Process of Sound Channel Forming and Sound Speed Changes in Eastern Part of the Southern Coastal Waters of the Caspian Sea

در اين تحقيق امكان تشكيل كانال صوتي در آب‌هاي ساحلي جنوب درياي خزر پس از اندازه‌گيري ميداني مورد مطالعه و ارزيابي قرار گرفته است. پژوهش براساس تحليل داده‌هاي حاصل از اندازه‌گيري ميداني در نوار جنوبي درياي خزر صورت گرفته است. محاسبه سرعت صوت مبتني بر مشاهدات دما، شوري و فشار در آب‌هاي سواحل جنوبي درياي خزر انجام شده است. نتايج نشان مي‌دهد كه تغييرات عمودي دما از 9/17 تا 2/9 درجه سانتي‌گراد از سطح تا نزديكي بستر و تغييرات عمودي شوري بين 67/12-06/12 بوده است. تغييرات عمودي سرعت صوت در ستون آب شديد و بين 1488 متر بر ثانيه در سطح آب دريا تا 1460 متر بر ثانيه در عمق 42 متري است. ساختار عمودي سرعت صوت يك روند كاهش سريع در عرض ترموكلاين را نشان مي‌دهد. تغييرات عمودي سرعت صوت از تغييرات عمودي دما پيروي مي‌كند كه نشان دهنده همبستگي شديد اين دو پارامتر فيزيكي در آب‌هاي ساحلي جنوب درياي خزر دارد. براساس نتايج به‌دست آمده مي‌توان گفت كه كانال صوتي در آب‌هاي كم عمق ساحلي بخش شرقي جنوب درياي خزر تشكيل نمي شود.

In this study, possibility of establishing sound channel in the southern coastal waters of the Caspian Sea has been evaluated. The research is based on data analysis from field measurement data of temperature, salinity and pressure in the southern boundary of the Caspian Sea. The results show that water temperature changed between 17.9 and 9.2 degree from surface to the bottom and vertical changes of salinity were between 12.0612.67. Sound speed in the water column varied between 1488 to 1460 m/s from surface to depth of 42 m with a rapid decrease across thermocline layer. Vertical structure of seawater temperature follows the vertical sound speed changes which indicate a high correlation between these parameters. According to the results, the sound channel in the shallow waters of the eastern part of the southern coast of the Caspian Sea was not observed.