بررسي تطبيقي نگاه به اسرائيل درگفتمان سياست خارجي ايران (مطالعه موردي گفتمان غرب گراي پهلوي دوم و گفتمان اسلام سياسي امام خميني (ره))

پرسش از علل شكل گيري و تداوم دشمني جمهوري اسلامي ايران و اسرائيل سال ها به يكي از دغدغه هاي محققان سياست خارجي و روابط بين الملل تبديل شده است. بيشتر آثاري كه روند شكل گيري و تحولات اين دشمني را بررسي كرده اند، از چشم انداز نظريه هاي خردگرا(اثبات گرا) در روابط بين الملل به موضوع پرداخته اند. اين درحالي است كه دشمني اين دو واحد سياسي در طي سه دهه گذشته از روند به نسبت پايداري برخوردار بوده است و محاسبات خردگرا قادر به ارائه يك تحليل ثابت از علل شكل گيري و تداوم دشمني جمهوري اسلامي ايران و اسرائيل نيستند؛ بنابراين، پرسش اصلي مقاله حاضر اين است كه چه علل يا عواملي اسرائيل را مبدل به يك دشمن پايدار در سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران ساخته است؟ فرضيه اي كه در پاسخ به اين پرسش مطرح مي شود اين است كه نگاه به اسرائيل در سياست خارجي ج.ا.ايران را بايد در چارچوب گفتمان انقلاب اسلامي مورد ملاحظه قرار دارد، از اين رو پيش از آنكه اين تضاد در قالب رقابت هاي راهبردي طرفين قابل تبيين و تفسير باشد، تلقي از اسرائيل در گفتمان سياست خارجي غرب گراي پهلوي دوم به مثابه «خودي» است كه نقش مهمي در برساخته شدن اسرائيل به عنوان «ديگري» يا غير در گفتمان سياست خارجي اسلام سياسي امام خميني (ره) داشته است. در راستاي تبيين اين فرضيه تلاش مي شود از نظريه گفتمان لاكلائو و موفه و به ويژه مفهوم ديگري(Otherness) در اين نظريه استفاده شود. از آنجايي كه نظريه گفتمان لاكلائو و موفه فاقد ابزاري براي تحليل متن مي باشد، از روش تحليل متن فركلاف در دو گفتمان رقيب استفاده شده است. نتايجي كه از اين بررسي حاصل شد به اين وجه است، از آنجايي كه ظهور، تكامل و بسط گفتمان ها در سايه سنگين ديگري يا غير صورت مي گيرد و اين ديگري، عملكردي دوسويه داشته و از يك سو مانع عينيت و تثبيت هويت شده و از سوي ديگر، سازنده هويت و عامل انسجام گفتماني است، اسرائيل به مثابه ديگري (غير) نقش يك بيرون سازنده(Constitutive Outside) را در هويت بخشي به گفتمان سياست خارجي اسلام سياسي امام خميني (ره) در تقابل با دگر پهلويستي خود ايفا نموده است.