تبيين مدل‌سازي پارادايم مذاكرات حسابرس- صاحبكار پيرامون گزارشگري مالي

Explaining of Modeling the Auditor- Client Negotiations Paradigm Concerning Financial Reporting

یكی از مراحل اصلی شكل‌گیری گزارش‌های مالی، فرایند مذاكره‌ای است كه حسابرس و شركت صاحبكار بواسطه ایجاد اختلاف نظر و تعارض وارد آن می‌شوند. نتایج حاصل از این مذاكرات در كیفیت گزارش‌های نهایی نقشی تعیین‌كننده دارد و در نتیجه می‌تواند برای خود افراد درگیر مذاكره، سازمان آنها و كل جامعه پیامدهایی را به همراه داشته باشد. هدف تحقیق حاضر مدل‌سازی این فرایند به روش نظریه برخاسته از داده‌ها و از طریق مصاحبه عمیق با خبرگانی از هر دو سوی مذاكره یعنی شركای حسابرسی و مدیران شركت‌ها پرداخته است. این تحقیق با انجام 30 مصاحبه به روش گلوله برفی به اشباع رسید. با توجه به سطوح مختلف عرضه‌كنندگان حسابرسی (موسسه حسابرسی و تیم حسابرسی مذاكره كننده) تلاش شده تا مدلی جامع از كلیه عوامل تعیین‌كننده در هر یك از این سطوح ارائه شود. بعلاوه در انجام مصاحبه‌ها موضوعات نیازمند مذاكره و چالش‌های موجود در این فرایند در هر سطح شناسایی گردید. بر اساس نتایج بدست آمده از مصاحبه‌ها علت اصلی ایجاد اكثر اختلافات و تعارضات بین حسابرسان و صاحبكاران كه مذاكره را امری اجتناب ناپذیر می‌سازد عبارتند از: 1. علل دانشی (كمبود دانش با كیفیت طرفین مذاكره)، 2. علل اطلاعاتی (عدم تقارن اطلاعاتی) و 3. علل ارتباطی (ماهیت كسب و كار صاحبكار و شیفت كلیه ارتباطات به آخر سال) و 4. مشكل ابزاری (كیفیت قوانین و استانداردهای حسابداری). با توجه به مصاحبه‌ها، با شروع فرایند مذاكره به دلایل فوق، مهم‌ترین بسترهای لازم عبارتند از كیفیت دانش و مهارت‌های مذاكراتی طرفین مذاكره و رسالت آنها. همچنین بر اساس نظر خبرگان راهبردهای پیاده‌سازی پارادایم پیوسته و دستیابی به مذاكره برد-برد عبارتست از گفتگو منطقی و مستقل، اعتماد سازی، و مذاكره از مجرای مكانیزم‌های مناسب حاكمیت شركتی. مهم ترین چالش‌های شناسایی شده در این فرایند عبارتند از عدم تخصص صنعتی حسابرسان، نگاه اشتباه صاحبكاران به حسابرسی و نبود مكانیزم‌های مناسب حاكمیت شركتی است. در نهایت مدل بدست آمده از مصاحبه‌ها به تایید 2 نفر از مشاركت‌كنندگان و 2 متخصص حرفه‌ای و دانشگاهی رسید. 

One of the main steps in formatting financial reports is negotiation process between auditors and their clients in order to remove conflicts. This negotiation substantially affects final reports quality and may have consequences for parties involving this process and their firms and the whole society. This research is aimed to model the process by data-based theory and in-depth interviewing with experts from both parties i. e. audit partners and firms managers. Moreover, this study considers various levels of audit suppliers (audit firm and audit team) in this modeling. This study includes 30 interviews using snowball sampling. Findings show that main reasons for creating the conflicts between auditors and clients are 1. Instrumental reasons (standards and rules) 2. Knowledge reasons 3. Information reasons (information asymmetry) 4. Business reasons. Negotiation requires partiesʹ knowledge quality, negotiation skills and purpose. Based on partiesʹ opinion, implementing a constant paradigm and win-win negotiation requires an independent and logical discussion, assuring, and appropriate corporate governance. In this process, main challenges are insufficient industrial expertise of auditors, clientsʹ inappropriate interpretation of auditing and insufficient corporate governance mechanisms. Finally, study model is approved by 2 persons of initial sample and 2 experts.