جايگاه نظريه ژئوپليتيك مكيندر در سياست هاي جهاني بريتانيا

در اين مقاله، جايگاه و تاثير انديشه هالفورد مكيندر، واضع نظريه قلب زمين، در سياست هاي جهاني بريتانيا طي سه دوره زماني از اوايل قرن بيستم تا زمان حاضر بررسي شده است. اين مقاله، ضمن توجه به روند تكامل تاريخي و سير تكوين ديدگاه ژئوپليتيك مكيندر، با بررسي متغيرهاي موقعيت سرزميني، قدرت، جبر ژئوپليتيك و رقابت هاي ژئوپليتيك، جايگاه اين نظريه در روابط خارجي بريتانيا را مورد مطالعه قرار مي دهد. امتيازها و ضعف هاي ژئوپليتيك بريتانيا، موقعيت سرزميني آن و ارتباط معنادارش با عامل قدرت در حوزه سياسي و اقتصادي اين كشور اهميت بسياري دارد. اين ديدگاه كه نظريه هارتلند براي رهايي از تنگناهاي جبر ژئوپليتيك بريتانيا و در راستاي توسعه امپراتوري بوده است، بررسي مي شود. مكيندر ابتدا در شناخت امتيازها و ضعف هاي ژئوپليتيك بريتانيا، و در مرحله بعد، براي ارائه راه حل به منظور جلوگيري از افول امپراتوري و نيز استمرار و نفوذ آن در عرصه جهاني تلاش كرد. اسناد ارائه شده، نشان مي دهد كه نوع و مدل روابط خارجي بريتانيا با جهان، به ويژه در راستاي حفظ توازن قدرت و استمرار نفوذ اين كشور، تا حد چشمگيري تحت تاثير نظريه مكيندر بوده است كه در برخي نقاط جهان، از جمله خاورميانه همچنان ادامه دارد.اين تداوم، در مناسبات و تعاملات جهاني اين كشور و روابط ويژه اش با ايالات متحده آمريكا پس ازجنگ جهاني دوم عينيت و نمود بيشتري داشته است.