اثرات حشره كشي عصاره ي شش گونه گياه دارويي روي سوسك چهار نقطه اي حبوبات، Callosobruchus maculatus (F.) (Col.: Bruchidae)

در سال هاي اخير عصاره هاي گياهي به عنوان عوامل كنترل كننده ي آفات مورد توجه قرار گرفته اند. كشف تركيبات موثر كه پايداري كمتري در محيط دارند، سودمند خواهد بود. در اين تحقيق سميت تماسي، تنفسي، دوركنندگي و بازدارندگي تخم ريزي عصاره ي گياهان آويشن برگ باريك Ziziphora clinopodioides Lam.، اسطوخدوسLavandula officinalis Chaix. ، برگ بو Laurus nobilis L. ، رزماري Rosmarinus officinalis L. ، مرزه Satureja hortensis L. و مريم گلي Salvia officinalis L. روي سوسك چهار نقطه اي حبوبات، Callosobruchus maculatus (F.) ، در قالب طرح كاملاً تصادفي مورد بررسي قرار گرفت. اين تحقيق در دماي 2±27 درجه ي سلسيوس، رطوبت نسبي 5±55 درصد و دوره ي نوري 12 ساعت روشنايي به 12 ساعت تاريكي انجام شد. براي تعيين اثرات حشره كشي عصاره ها، ميزان مرگ و مير حشرات به ترتيب بعد از 24، 48 و 72 ساعت بررسي شد. اثر دوركنندگي عصاره ها تا پنج ساعت بعد از شروع آزمايش در هر ساعت مورد بررسي قرار گرفت. در اثر تماس حشرات كامل آفت با غلظت صد در صد عصاره ي گياهان آويشن برگ باريك، اسطوخدوس، برگ بو، رزماري، مرزه و مريم گلي، كمترين و بيشترين تلفات به ميزان 74/73 و 07/94 درصد به ترتيب براي برگ بو و اسطوخدوس به دست آمد. در اثر سميت تنفسي و در غلظت صد در صد عصاره ي برگ بو و اسطوخدوس، به ترتيب 96/55 و 72/97 درصد از حشرات بالغ آفت از بين رفتند و كمترين و بيشترين ميزان تلفات تخم آفت در تماس با عصاره ي رزماري و اسطوخدوس و به ترتيب به ميزان 84/41 و 88/88 درصد مشاهده شد. در آزمون بازدارندگي تخمريزي و در بالاترين غلظت عصاره ي تمام گياهان مورد مطالعه (1µl/ml)، ميزان تخمريزي حشرات ماده بيش از 90 درصد كاهش يافت. عصاره ي گياهان اسطوخدوس و رزماري در غلظت µl30 به ترتيب باعث دورشدن 100 و 64 درصد از حشرات بالغ شدند. نتايج به دست آمده بيان گر پتانسيل بالاي اين تركيبات دركنترل سوسك چهارنقطه اي حبوبات مي باشد.