مديريت بهره برداري از چاه‌هاي سطحي كشاورزي در اراضي شاليزاري

Operational management of agricultural bore wells in paddy fields

چاه هاي سطحي كشاورزي به عنوان منبع تامين آب آبياري و مديريت مناسب آنها براي تامين نياز آبياري اراضي شاليزاري از اهميت ويژه‌اي برخوردار هستند. در اين راستا تحقيقي با هدف توسعه مدل شبيه سازي بهره برداري از چاه‌هاي سطحي انجام گرفت. رويكرد اين مدل بر حداكثر استفاده از آب هاي محلي موجود (باران، چاه سطحي، آببندان، ...) است. در مدل ارائه شده ابتدا بر اساس داده هاي ورودي و معادلات شبيه سازي، تبخيرتعرق گياه، نياز، دور و حجم آبياري مورد نياز، بار آبي در چاه سطحي و خاك به صورت روزانه محاسبه مي شود. سپس با استفاده از برنامه آبياري بدست آمده و محدوديت هاي برداشت از چاه سطحي (حداقل بار آبي مجاز در چاه)، روز هاي آبگيري از چاه سطحي، دبي پمپاژ، مدت زمان پمپاژ، ارتفاع غرقابي درمزرعه و مقدار رواناب محاسبه مي شوند. همچنين شبيه‏سازي نوسانات سطح آب زيرزميني در شرايط غيراشباع در خارج از فصل زراعي برنج، توسط مدل HYDRUS1D صورت گرفت. طبق نتايج بدست آمده از اجراي مدل در اراضي شاليزاري موسسه تحقيقات برنج كشور در رشت براي سال آبي نرمال، از 10 نوبت آبياري مورد نياز، شش نوبت آن توسط چاه سطحي و چهار نوبت توسط كانال تامين شده است. بر اساس نتايج بدست آمده در اراضي شاليزاري مورد مطالعه، سطح آب زيرزميني كم عمق در خارج از فصل زراعي برنج مجددا توسط بارندگي تغذيه گرديده است و از عمق 85/4 متري به عمق 82/1 متري صعود كرده است. بنابراين بهره برداري از چاه هاي سطحي در طول فصل زراعي برنج با رعايت حداقل بار آبي مجاز باعث افت محسوس آب زيرزميني و ناپايداري نمي گردد.

In this research, an operational simulation model was developed to indicate the importance of agricultural bore wells as an irrigation water resource and sustainable management of them to supply irrigation demand of paddy fields. The main approach of this research was based on maximum using of local water resources (e.g. wells, ponds). In the proposed model, crop evapotranspiration, irrigation requirement and interval and water head in soil and bore well are daily calculated based on input data and simulation equations. Then, using of obtained irrigation scheduling and considering the limitation of minimum permission level in bore well, water harvesting days from bore well, pumping discharge and time, pond water in fields and runoff are calculated. Simulation of groundwater level fluctuation in the out of paddy rice growing season in unsaturated condition of soil was computed by Hydrus1D. The model was run for paddy fields of Rasht Rice Research Institute for normal year; The results indicated that 10 irrigation events were required that six and four of them were supplied by bore well and canal, respectively. The obtained results in the studied paddy fields showed that shallow groundwater level was discharged by precipitation in the out of paddy rice growing season and raised from depth of 4.85 m to 1.82 m. Therefore, operation of bore wells during paddy rice growing season as well as considering minimum permission water head does not cause considerable groundwater drawdown and unsustainable operation