بررسي پارامترهاي مؤثر بر جريان سطحي و پهنه‌بندي مكاني منابع آب حوضه زاگرس مركزي

Investigating effective parameters of surface flow and water resources spatial zoning in central Zagross, Iran

جريان رواناب در حوضه‌هاي آبريز تحت تأثير پارامترهاي مختلفي است كه از جمله مي‌توان به ميزان بارش، ارتفاع، تبخير، دما، عوامل اقليمي، شبكه زهكشي، توپوگرافي و زمين شناسي حوضه اشاره كرد. به دليل وابستگي برخي از اين پارامترها بر يكديگر، ميزان تأثير آنها بر جريان رواناب، در حوضه‌هاو مناطق مختلف متفاوت مي‌باشد. در اين مطالعه به ارزيابي آماري و تحليل پارامترهاي مؤثر بر رواناب و پهنه بندي مكاني منابع آبهاي سطحي در حوضه آبريز زاگرس مركزي، پرداخته شده است. نتايج اين مطالعه با به كار‌گيري تحليل‌هاي آماري و روش رگرسيون چند متغيره براي پارامترهاي ذكر شده، يك ارتباط توزيع لگاريتمي جريان سطحي با متغيرهاي دما و ارتفاع با قدرت مدل R2 بين 795/0 تا 851/0 را نشان مي‌دهد. براي 80 ايستگاه منتخب داخل محدوده و با همبستگي 923/0 توزيع جريان بصورت لگاريتم دبي نسبت به لگاريتم بارش و متغير ارتفاع در سطح 95% ارتباط معني‌دار و قابل قبولي را نشان مي‌دهد. بررسي عوامل تأثيرگذار در ايجاد رواناب و اثر متغيرهاي فوق در نقشه پهنه بندي تهيه شده، كه براساس تأثير شاخص وزني هر كدام از متغير‌ها و از طريق نرم افزار ArcGIS انجام گرديد، تغيير مكان و جابجايي بسيار زيادي از مناطق مناسب و داراي پتانسيل آب، از جنوب محدوده مورد مطالعه به سمت شمال و شرق حوضه را نشان مي‌دهد. همچنين، بين پارامترهاي هيدرولوژيكي و تعيين مكانهاي مناسب منابع آب، با روش تحليل آماري رگرسيون چند متغيره، روش لاجستيك و روش تعيين شاخص وزني متغيرها، انطباق تقريبي وجود دارد.

Various parameters, such as rainfall, region height, evaporation rate, temperature, climate factors, drainage, topography and geology of the basin effect runoff in watersheds. Due to the interrelation of some of the mentioned parameters, their quality and effect on runoff may be different for each region. This paper presents a statistic assessment of the parameters that are effective on runoff and spatial zoning of surface water resources in central Zagross, west of Iran. The results showed a relationship between logarithmic distribution of surface runoff, and temperature and height variables with a 0.795 0.851 R2 coefficient of determination, applying statistical analysis and multivariable regression method for the parameters. Considering 80 selected stations of the studying area with a correlation of 0.923, the runoff distribution in the form of discharge logarithm related to rain logarithm and height variable with confidence level of 95% showed meaningful and acceptable relation .The zoning plan was prepared through ArcGIS software on the basis of weighting effect index of each variable. The analysis of factors which affect runoff formation, and also analysis of the effect of the mentioned variables on preparing zoning plan showed tremendous movement of potentially appropriate water resources regions from south towards north and east of the studying area. Furthermore, there was approximate correspondence between hydrological parameters and determination of suitable water resources location, and statistic multivariable regression analysis, logistic and weighting index determination of variables methods.