نقش گردشگري در تحولات كالبدي - كاركردي سكونتگاه هاي روستايي (مطالعه موردي: روستاهاي بخش مركزي- شهرستان لاهيجان)

امروزه در بسياري از كشورهاي جهان گردشگري به عنوان ابزاري براي توسعه مناطق روستايي به شمار مي­آيد. هرچند كه ساختار بيشتر روستاها با گذشت زمان دچار تغيير و تحول مي شود، اما در روستاهايي كه وارد چرخه گردشگري مي شوند سرعت و ميزان تغييرات بيشتر است. هدف اين پژوهش بررسي نقش گردشگري در تحولات كالبدي و كاركردي روستاها است. روش تحقيق توصيفي- تحليلي بوده و جمع آوري داده هاي مورد نياز به دو روش اسنادي و ميداني صورت گرفته است. به منظور رتبه بندي روستاها بر اساس ميزان تحولات ناشي از گردشگري، از مدلAHP استفاده شده است. در اين پژوهش تعداد 8 روستا از بخش مركزي شهرستان لاهيجان كه داراي جاذبه هاي گردشگري بودهو گردشگري در آنها رواج يافته؛ مورد بررسي قرار گرفته است. جامعه آماري تعداد 98 نفر از كارشناسان و مديران محلي و شهرستاني مرتبط با موضوع بوده است، كه بر اساس جدول استاندارد مورگان تعداد 80 نفر به صورت تصادفي بعنوان حجم نمونه انتخاب شد. براي بررسي موضوع، هشت معيار مرتبط با گردشگري و تحولات كالبدي و كاركردي (تغيير كاربري اراضي، خدمات عمومي، خدمات اقامتي، خدمات پذيرايي، مشاغل، خانه هاي دوم، كيفيت ابنيه و قيمت زمين) مورد تاكيد قرار گرفت. نتايج نشان مي دهد كه مهم­ترين تاثيرات گردشگري در اين روستاها، گسترش خانه هاي دوم (491 واحد)، تغيير كاربري اراضي از كشاورزي به مسكوني و تجاري به ميزان 622 هكتار، كاهش فعاليت هاي كشاورزي، رونق فعاليت گردشگري و ايجاد فعاليت هاي اقتصادي جديد در بخش خدمات، احداث سازه هاي مرتبط با گردشگري و رونق فعاليت هاي خدماتي بوده است. بر اساس خروجي مدل AHP از ميان روستاهاي مورد مطالعه، روستاي شيخانبر با وزن 26/0 بيشترين و روستاي سرچشمه با وزن 04/0 كمترين ميزان تحولات كالبدي و كاركردي را داشته است.