بررسي عوامل كليدي تاثيرگذار بر رشد شهرهاي بزرگ (مورد مطالعه: شهر اروميه)

شهرهاي بزرگ در نظام شهري كشور از اهميت ويژه اي برخوردارند به طوري كه اغلب اين شهرها، مراكز استان بوده و به تبع شرايط ويژه خود، نسبت به ساير نقاط شهري رشد بيشتري داشته اند، چنين رشدي كه اغلب بي برنامه و لجام گسيخته است هزينه هاي زيادي را براي شهرها تحميل كرده و پايداري شهرها را تهديد مي نمايد. امروزه استفاده از روش هاي پيش بيني براي بررسي تحولات آينده كارايي ندارند در حالي كه روش هاي آينده پژوهي مي توانند با توجه به آنچه در آينده رخ مي دهد، عوامل موثر بر بروز آينده هاي محتمل را شناسايي كرده و با كنترل آن ها به آينده مطلوب برسند. در پژوهش حاضر از نرم افزارهاي آينده پژوهي براي بررسي و تحليل رشد كالبدي و فيزيكي استفاده شده است كه هدف آن شناسايي عوامل و نيروهاي تاثيرگذار بر رشد شهر بزرگ اروميه است. روش تحقيق حاضر توصيفي – تحليلي است. با استفاده از تكنيك پويش محيطي اطلاعات لازم گردآوري شده و توسط 30 كارشناس و متخصص برنامه ريزي شهري با استفاده از ماتريس تاثيرات متقابل امتيازدهي و در محيط نرم افزار ميك­مك تحليل شده است. نتايج تحقيق نشان مي دهد كه بر اساس مدل هلدرن، 64 درصد رشد شهر به دليل رشد جمعيت بوده و عليرغم وجود فضاي كافي 34 درصد رشد شهر به دليل پراكنده­­رويي بوده است. از بين 31 شاخص انتخابي با استفاده از تكنيك پويش محيطي كه بر رشد شهر اروميه تاثيرگذار بودند، تعداد 9 عامل، با توجه به امتياز بالاي تاثيرگذاري مستقيم و غيرمستقيم، به عنوان عوامل كليدي انتخاب شدند. كه از بين اين عوامل، تاثيرگذارترين عامل كليدي در رشد فيزيكي شهر اروميه، عدم نظارت بر ساخت و سازها است و رشد طبيعي جمعيت، نابرابري در توزيع خدمات و گرايش به حومه هاي شهري در درجات بعدي اهميت قرار دارند.