بررسي تنوع ژنتيكي برخي صفات در ارقام و كلون هاي پيشرفته سيب زميني

به منظور بررسي تنوع ژنتيكي و توارث پذيري صفات در سيب زميني، 28 كلون مختلف سيب زميني با زمان رسيدگي متفاوت به همراه ارقام آگريا، مارفونا، ساتينا، ساوالان، كايزر و بورن در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي با سه تكرار در موسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر كرج مورد ارزيابي قرار گرفتند. در طي دوران رشد، تعداد ساقه اصلي، ارتفاع بوته، قطر ساقه اصلي، تعداد روز تا غده دهي و در موقع برداشت و پس از برداشت، تعداد غده در بوته، وزن متوسط غده، اندازه غده، عملكرد كل، عملكردقابل فروش، ميزان ماده خشك، وزن مخصوص، قند احيا و ميزان نشاسته اندازه گيري شدند. نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه بين كلون ها و ارقام تجاري براي كليه صفات در سطح 1% اختلاف معني داري وجود دارد كه خود نشان دهنده وجود تنوع بين آنها است. دامنه تغييرات در عملكرد كل بين 6/ 72 و 8/ 29 تن در هكتار، دامنه تغييرات در ميزان نشاسته بين 49 / 18 و 47 / 12 درصد، دامنه تغييرات در تعداد ساقه اصلي بين 4/ 7 و 7/ 2عدد، دامنه تغييرات در درصد قند احيا نسبت به شاهد آگريا بين 393/89 و 88 / 58 - درصد بود. تجزيه خوشه اي به روش WARD ، ارقام و كلون ها را به 3 گروه تقسيم كرد: گروه اول شامل كلون هاي شماره 79 ، 505 ، 200 و ارقام تجاري ساتينا، مارفونا، بورن و كايزر، گروه دوم شامل كلون هاي شماره 48 ، 405 ، 57 ، 15 ، 69 و ارقام تجاري آگريا و ساوالان و گروه سوم شامل كلون هاي شماره 102 ، 60 ، 109 ، 51 ، 98 ، 615 ، 106 ، 205 ، 93 ، 11 ، 56 ، 40 ، 304 ، 302 ، 108 ، 59 ، 16 ، 40 ، 63 و 32 . نتايج حاصل از تجزيه به عامل ها نشان داد چهار عامل مقادير ويژه بزرگتر از يك را داشتند كه در تشكيل ماتريس ضرايب عاملي شركت نمودند و 14 صفت اندازه گيري شده در قالب اين چهار عامل قرار گرفتند كه در مجموع 4/ 73 درصد از واريانس بين صفات را توجيه كردند. صفات كمي شامل تعداد غده، وزن غده، عملكرد كل غده و عملكرد قابل فروش غده بزرگترين ضريب عاملي را در عامل اول و صفات كيفي شامل ميزان ماده خشك، درصد نشاسته، وزن مخصوص و ارتفاع بوته بزرگترين ضريب عاملي را در عامل دوم به خود اختصاص دادند. از ميان صفات اندازه گيري شده درصد ماده خشك، وزن مخصوص و ميزان نشاسته بالاترين وراثت پذيري عمومي ) 96 / 99 %( و تعداد ساقه بدليل بالا بودن ضريب تغييرات و درنتيجه بالا بودن تنوع ، پايين ترين وراثت پذيري عمومي را (28 / 59 %) نشان دادند