سيد محمد گيسودراز و نقد نظريه وحدت وجود ابن عربي

نظريه وحدت وجود يكي از بنيادي ترين مسائلي است كه در حوزه تصوف و عرفان اسلامي مطرح شده است. از ديدگاه عارفان، وجود حقيقي مخصوص ذات حق بوده و ممكنات تجلي آن وجود حقيقي هستند. با ظهور ابن عربي، در سده هفتم اين نظريه از تبيين هاي دقيق تري برخوردار شد، و بن مايه اصلي نظام عرفاني وي را تشكيل داد. سيد محمد گيسودراز، از عرفاي مهم سده نهم در شبه قاره هند، با اين نظريه مخالفت كرده است. در اين مقاله، پس از اشاره به احوال و آثار گيسودراز و وضعيت زمانه وي، انتقاداتش درباره نظريه وحدت وجود را بررسي كرده ايم. در نهايت بر آنيم كه گيسودراز به واسطه فضاي تنزيهي غالب بر افكارش، اعتقادش به لزوم تفكيك بين اعتقادات دين اسلام و آيين هندو، راه نيافتن به عمق كلام ابن عربي درباره وجود مطلق مقسمي، و خلط ميان اعتبارات وجود، گفتار وي در موضوع وحدت وجود را نقد كرده و به پيروي از علاءالدوله سمناني، قائل به وحدت شهود شده است. نظريه وحدت وجود يكي از بنيادي ترين مسائلي است كه در حوزه تصوف و عرفان اسلامي مطرح شده است. از ديدگاه عارفان، وجود حقيقي مخصوص ذات حق بوده و ممكنات تجلي آن وجود حقيقي هستند. با ظهور ابن عربي، در سده هفتم اين نظريه از تبيين هاي دقيق تري برخوردار شد، و بن مايه اصلي نظام عرفاني وي را تشكيل داد. سيد محمد گيسودراز، از عرفاي مهم سده نهم در شبه قاره هند، با اين نظريه مخالفت كرده است. در اين مقاله، پس از اشاره به احوال و آثار گيسودراز و وضعيت زمانه وي، انتقاداتش درباره نظريه وحدت وجود را بررسي كرده ايم. در نهايت بر آنيم كه گيسودراز به واسطه فضاي تنزيهي غالب بر افكارش، اعتقادش به لزوم تفكيك بين اعتقادات دين اسلام و آيين هندو، راه نيافتن به عمق كلام ابن عربي درباره وجود مطلق مقسمي، و خلط ميان اعتبارات وجود، گفتار وي در موضوع وحدت وجود را نقد كرده و به پيروي از علاءالدوله سمناني، قائل به وحدت شهود شده است.