بررسي جهت هاي اصلي تنش در شمال غرب ايران با استفاده از زمين لرزه هاي اصلي و پس لرزه هاي منطقه اهر - ورزقان

شناخت جهت هاي اصلي تنش كه تجمع آن عامل اصلي رويداد زمينلرزه محسوب مي شود، سبب درك بهتر از نحوه حركت گسل ها و سازوكارهاي كانوني محتمل مي شود. سازوكارهاي كانوني زمينلرزه ها متاثر از هندسه گسل و جهت هاي تنش مي باشند. لذا سازوكارهاي كانوني زمينلرزه ها در يك منطقه منبع اطلاعاتي ارزشمندي براي بررسي ميدان تنش در آن منطقه هستند. در اين مطالعه، ابتدا با استفاده از برنامه ايزولا پارامترهاي چشمه 15زمينلرزه در شمال غرب ايران كه غالب آنها پسلرزه هاي رخداده در منطقه اهر-ورزقان بعد از زمينلرزهه اي سال 1391بودند، تعيين شد. سپس، به منظور بررسي وضعيت تنش در اين ناحيه، از پارامترهاي چشمه زمينلرزه هاي اصلي تعيين شده در اين مطالعه و نيز رويدادهاي اصلي برگرفته از كاتالوگ تانسور گشتاور مركزوار جهاني استفاده كرده و با به كارگيري روش وارون سازي چندگانه، جهت هاي اصلي تنش محاسبه شد. در شمال غرب ايران در ناحيه بين درياچه اروميه تا تالش، آزيموت متوسط تنش هاي اصلي σ1و σ 3 به ترتيب 141و 50/2 درجه با نسبت تنش 0/6 محاسبه شد. براي منطقه اهر-ورزقان، با استفاده از سازوكارهاي كانوني تعيين شده پسلرزه هاي اين منطقه، آزيموت تنش هاي اصلي σ1وσ3به ترتيب 132/5و 42/4درجه با نسبت تنش 0/3 به دست آمد. اختلاف بين جهت هاي اصلي تنش در منطقه اهر- ورزقان در دو روش حدود 8درجه مي باشد كه به هم نزديك است و نشان مي دهد جهت هاي اصلي تنش به دست آمده حاصل از پسلرزه ها تفاوت زيادي با جهت هاي اصلي تنش حاصل از زمينلرزه هاي اصلي ندارد و تفاوت در ميزان نسبت تنش ها حاكي از غالب بودن مولفه هاي معكوس در سازوكار پسلرزه هاي اهر- ورزقان در مقابل غالب بودن مولفه هاي امتدادلغز در زمينلرزه هاي اصلي منطقه مي باشد. جهت حركت امتدادلغز گسل هاي راستگرد كه جهت آن ها شرقي- غربي يا شمال غربي- جنوب شرقي است با جهت تنش به دست آمده كاملاً توجيه پذير است.