ارزيابي تحمل به خشكي در برخي از ژنوتيپ هاي عدس در منطقه اردبيل

به منظور بررسی اثرات تنش خشكی بر عملكرد و اجزای عملكرد ده ژنوتیپ عدس و ارزیابی برخی از شاخص های مقاومت و حساسیت به خشكی، از جمله شاخص حساسیت به تنش (SSI )، شاخص تحمل تنش ( TOL ) ،میانگین حسابی ( MP )، میانگین هندسی بهره وری ( GMP ) و شاخص تحمل به تنش ( STI ) آزمایشی در قالب طرح بلوك های كامل تصادفی با 3 تكرار در شرایط دیم )تنش خشكی( و آبی )بدون تنش( در ایستگاه تحقیقات كشاورزی و منابع طبیعی اردبیل مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس مركب تفاوت معنی داری را در بین ژنوتیپ های مورد مطالعه از نظر تمام صفات مورد مطالعه نشان داد. مقایسه میانگین صفات مورد بررسی نشان داد كه ژنوتیپ های محلی قزوین، 225-12-C و 22,15 - 22 - 418 دارای بیشترین میزان عملكرد دانه در هر دو شرایط دیم و آبی بودند. نتایج بررسی همبستگی بین صفات مورد مطالعه نشان داد كه عملكرد دانه بیشترین همبستگی مثبت و معنی دار را با صفات شاخص برداشت، تعداد نیام پر در بوته، عملكرد بیولوژیك و ارتفاع بوته داشت. همبستگی عملكرد دانه با صفات تعداد روز تا 50 درصد گلدهی منفی و بسیار معنی دار و با صفات تعداد روز تا زمان رسیدگی منفی و معنی دار بود كه نشان می دهد كه ژنوتیپ هایی دیرگل و دیررس از عملكرد كمتری برخور دار بوده اند. با توجه به مقادیر میانگین عملكرد دانه و ضرایب همبستگی ساده بین شاخص های میانگین هندسی بهره وری ) GMP ( و تحمل به خشكی ) STI (، با عملكرد دانه در هر دو محیط آبی و دیم می توان آنها به عنوان مناسبترین شاخص های ارزیابی مقاومت به خشكی و برای انتخاب ژنوتیپ های عدس با پتانسیل عملكرد بالا در هر دو محیط دیم )تنش خشكی( و آبی )بدون تنش خشكی( استفاده كرد. در این بررسی ژنوتیپ های محلی قزوین ، 225-12-C و 22,15 - 22 - 418 نسبت به سایر ژنوتیپ ها از تحمل بیشتری به خشكی و با عملكرد دانه بالاتری در هر دو محیط دیم و آبی بودند.