بررسي اثر تنش شوري بر خصوصيات بيوشيميايي گياهچه ها و ارتباط آن با تحمل به شوري ارقام يونجه در شرايط مزرعه

تنش شوري بر رشد يونجه ( Medicago sativa ) از مرحله جوانه زني و رشد گياهچه تا ميزان علوفه خشك اثر مي گذارد. بنابراين انتخاب واريته هاي متحمل به شوري و درك مكانيسم هاي احتمالي در تحمل به شوري در مرحله آزمايشگاهي و مزرعه اي امكان توليد بيشتر و گسترش كشت اين گياه در خاك هاي شور كشور را فراهم مي كند. بنابراين اين آزمايش براي ارزيابي 9 رقم يونجه (رنجر، بمي، يزدي، نيكشهري، قره يونجه، اصفهاني، پايونير، رهناني و همداني) و بررسي فعاليت آنزيم هاي آنتي اكسيداني در مرحله جوانه زني و گياهچه اي و اندازه گيري ارتفاع، شاخص سطح برگ، تعداد گره در ساقه، وزن خشك و پروتئين اين ارقام در شرايط تنش شوري ) 0، 60 ، 120 و 180 ميلي مولار نمك كلريد سديم( در مزرعه انجام شد. طول و وزن خشك ريشه چه و ساقه چه تحت تيمارهاي شوري كاهش يافت. واريته هاي رهناني و اصفهاني متحمل ترين و واريته هاي پايونير و بمي حساس ترين واريته ها نسبت به شوري بودند. در واريته هاي متحمل به شوري ميزان فعاليت آنزيم هاي سوپراكسيد ديسموتاز ) SOD (، گلوتاتيون ردوكتاز ) GR (، پراكسيداز ) POX ( و آسكوربات پراكسيداز ) APX ( حداكثر و در واريته هاي حساس به شوري حداقل بود. ميزان مالون دآلدئيد ) MDA ( در واريته هاي متحمل به شوري در مقايسه با واريته هاي حساس به شوري، كمتر بود. رقم رهناني در چين سوم بيشترين ) 4/ 6 تن در هكتار( ميزان علوفه خشك را توليد كرده است در حاليكه رقم بمي كمترين ) 0/7 تن در هكتار( ميزان علوفه خشك را به خود اختصاص داد. بين ميزان فعاليت آنزيم هاي آنتي اكسيداني اندازه گيري شده در مرحله گياهچه اي و تحمل به شوري در مزرعه ارتباط و همبستگي قابل قبولي وجود دارد. ارقام رهناني و اصفهاني كه بيشترين سطح فعاليت آنزيم هاي آنتي اكسيداني را در گياهچه يونجه دارا بودند، بيشترين تحمل به شوري را نيز طي چين هاي مختلف در مزرعه نشان دادند. ارقام رهناني و اصفهاني با ميزان كمتر MDA همراه با فعاليت بالاتر آنتي اكسيدان ها در شرايط شوري، داراي ظرفيت بالاتري جهت حذف گونه هاي فعال اكسيژن توليدي و ثبات عملكرد بهتري در مقايسه با ارقام حساس مي باشند. همچنين با توجه به اينكه افزايش فعاليت آنتي اكسيدان ها بيان كننده افزايش حذف گونه هاي فعال اكسيژن مي باشد، لذا اغلب از اين ويژگي به عنوان يك شاخص قابل اعتماد جهت بيان افزايش تحمل شوري استفاده مي شود. بنابراين به منظور توسعه سطح كشت ارقام يونجه در مناطق شور و يا اصلاح ارقام حساس به شوري مي توان از نتايج اين تحقيق بهره مند شد.