تعيين مهم ترين صفات زراعي موثر بر عملكرد دانه لاين هاي خالص نو تركيب عدس (Lens culinaris Medik)

مطالعه صفات زراعي و ارتباط آنها با عملكرد دانه مي تواند به شناخت راهكارهاي مناسب براي انتخاب ارقام پرمحصول كمك نمايد. اين تحقيق به منظور بررسي ارتباط بين صفات زراعي و عملكرد دانه عدس، 118 لاين خالص نوتركيب عدس(حاصل از تلاقي L3685 × قزوين) به همراه والدين آنها در قالب طرح آلفا لاتيس با دو تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه شهركرد در دو سال زراعي (92-1391 و 93-1392) انجام شد. به دليل معني دار نبودن اثر بلوك هاي ناقص درون هر تكرار، داده ها بصورت تجزيه مركب در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. بر اساس نتايج آزمايش، لاين هاي 111، 82، 30 و 85 از لحاظ ويژگي هاي زراعي، فنولوژيك و عملكرد دانه به عنوان لاين هاي برتر شناسايي شدند. بررسي پارامترهاي ژنتيكي نشان داد كه صفات وزن غلاف در بوته، تعداد غلاف در بوته، عملكرد زيستي و عملكرد دانه بالاترين مقادير مربوط به پيشرفت ژنتيكي، ضرايب تنوع ژنتيكي و فنوتيپي را داشته و بيشترين ميزان وراثت پذيري در وزن غلاف در بوته (70/0=h2)، روز تا رسيدگي (67/0= h2) و روز تا گلدهي (58/0=h2) وجود داشت. ضرايب همبستگي پيرسون نشان دهنده رابطه مثبت و معني دار عملكرد دانه با عملكرد زيستي، عرض برگ، تعداد و وزن غلاف در بوته و همچنين همبستگي منفي و معني دار با روز تا گلدهي و رسيدگي بود. نتايج رگرسيون گام به گام نيز نشان دهنده نقش تعيين كننده و موثر صفات مزبور (به غير از وزن غلاف در بوته) بود. بر اساس نتايج تجزيه عليت مبتني بر رگرسيون گام به گام، بيشترين اثر مستقيم بر عملكرد دانه مربوط به عملكرد زيستي و عرض برگ بود؛ درحاليكه تعداد غلاف در بوته از طريق عملكرد زيستي بيشترين اثر غيرمستقيم را بر عملكرد دانه داشت. در تجزيه خوشه اي بر اساس كليه صفات مورد مطالعه، چهار گروه ايجاد شد و لاين هاي برتر در يك گروه قرار گرفتند. با توجه به نتايج بدست آمده در پژوهش حاضر، استفاده از صفات تعداد غلاف در بوته، عملكرد زيستي، عرض برگ، روز تا گلدهي و رسيدگي در انتخاب به منظور توليد عملكرد دانه بالا در عدس قابل توصيه به نظر مي رسند.