اثربخشي آموزش گروهي ذهن آگاهي بر فرسودگي شغلي، رضايت شغلي و برخي نشانگان آسيب‌شناسي رواني معلمان

The Effectiveness of a GroupBased Mindfulness Training on teacher’s burnout, job satisfaction, and some psychopathological symptoms

هدف: اين پژوهش به‌منظور بررسي اثربخش بودن آموزش كوتاه‌مدت گروهي مبتني بر ذهن آگاهي در كاهش علائم مربوط به فرسودگي شغلي و برخي نشانگان آسيب‌شناسي رواني (نظير افسردگي، و استرس) و افزايش رضايت شغلي معلمان به روش نيمه‌آزمايشي پيش‌آزمون پس‌آزمون با گروه كنترل انجام شد. روش: پژوهش حاضر در سال 1393در شهر اروميه انجام شد. جامعه آماري شامل معلماني بود كه در رشته‌هاي علوم تربيتي دانشگاه آزاد اروميه مشغول به تحصيل بودند. بعد از غربالگري اوليه آزمون فرسودگي شغلي مازلاچ 28 نفر از معلمان شهر اروميه (دانشجويان رشته‌هاي علوم تربيتي دانشگاه آزاد) كه داراي 5/1 نمره انحراف معيار بالاي ميانگين در فرسودگي شغلي بودند، انتخاب و به روش تصادفي به دو گروه كنترل و آزمايش گماشته شدند. همه معلمان قبل و بعد از مداخله به پرسش‌نامه‌هاي فرسودگي شغلي مازلاچ، رضايت شغلي برايفيلد و روث، مقياس رضايت معلم ليمهو و تانگآو ( 2006)، افسردگي بك، ومقياس استرس ادراك‌شده (PSS) پاسخ گفتند. مداخله در 11 جلسه 8 هفته‌اي (36 ساعت) روي گروه آزمايش صورت گرفت. يافته‌ها: داده‌ها با استفاده از روش تحليل واريانس چند متغيري براي نمرات تفاضلي (پيش‌آزمون از پس‌آزمون) مورد تجزيه‌وتحليل قرار گرفتند. در كل نتيجه اين پژوهش نشان‌گر اين بود كه برنامه آموزش گروهي مبتني بر ذهن آگاهي تأثير معني‌داري در كاهش مشكلات مربوط به فرسودگي شغلي معلمان و برخي از مشكلات آسيب‌شناختي رواني نظير استرس، افسردگي و اضطراب و همچنين افزايش مثبتي در نمرات رضايت شغلي معلمان شركت‌كننده در اين برنامه‌ها دارد. نتايج حاكي از اثربخشي آموزش گروهي مبتني بر ذهن آگاهي در معلمان داراي فرسودگي شغلي بود. نتيجه‌گيري: با توجه به شيوع بالاي فرسودگي شغلي و علايم آسيب شناختي رواني در بين معلمان، برنامه آموزش گروهي ذهن آگاهي را مي توان براي كاهش نشانگان فرسودگي در مدارس پيشنهاد كرد.

Introduction: Current research conducted to investigate the effectiveness of shortterm groupbased mindfulness training in reduction the teacher’s burnout and some psychopathological symptoms (such as depression, and stress) and improvement the teacher’s job satisfaction. Method: Semiexperimental pre intervention and post intervention research design with control group was chosen for study. After screening by Maslach Burnout Inventory , 28 teacher who had z scores higher than 1.5 were chosen and randomly assigned to experimental and control groups. All teacher responded to Maslach Burnout Inventory, job satisfaction scale, teacher satisfaction, beck depression scales, and perceived stress scales (pss) in pre and post intervention time. The intervention was implemented in current research based on groupbased mindfulness program and involve 11 seasons of 8 weeks (36hr). Results: Data analysis by MANOVA revealed that two groups were different in all scales and subscales of outcome scores. Result implied to effectiveness of mindfulness based training in burnout teachers. Conclusion: in regard to high Prevalence rate of burnout in teachers population, the results of current study implied that the usefulness and effectiveness of mindfullness training in this context.