آثار گسترش فيزيكي و تغيير كاربري هاي شهري بر حريم رودخانه (مطالعه موردي: رود خشك در شيراز)

توسعه فيزيكي شهرها، تجاوز به حريم و بستر رودخانه ها و اراضي پيراموني آن ها منجر شده است. استفاده انسان از رودخانه و نوع دخالت در حريم آن موجب تغييراتي در كانال رود و حاشيه آن مي شود. در دهه هاي اخير، كلان شهر شيراز شاهد گسترش بيش ازحد فضاهاي ساخته شده بوده است؛ به گونه اي كه بيش از ديگر شهرهاي استان رشد فيزيكي دارد. بخش اعظم اين توسعه، نامنظم و خودسرانه صورت گرفته و درنتيجه، توسعه فيزيكي شهر به تغيير لندفرم هاي ژئومورفولوژيكي اطراف منجر شده است. هدف اين پژوهش، بررسي توسعه شهري در حريم رودخانه خشك و دامنه تغييرات آن در بازه زماني 48 ساله در شهر شيراز است.اين پژوهش توصيفي- تحليلي است و به صورت كتابخانه اي و ميداني انجام شده است. پژوهش با استفاده از عكس هوايي سال 1346 به مقياس 1:20000، تصاوير ماهواره لندست در سال 1394، سنجنده اولي و نقشه هاي توپوگرافي منطقه و برداشت داده هاي ميداني به كمك سامانه موقعيت ياب جهاني (GPS) صورت گرفت. همچنين به منظور پردازش داده ها و تهيه نقشه، از نرم افزارهاي ArcGis10.3 و Envi4.8 استفاده شد. مطابق نتايج، در دوره زماني فوق توسعه فيزيكي شهر در حريم رودخانه، در مقايسه با سال 1346 در بازه اول 21 هكتار، در بازه دوم 220 هكتار و در بازه سوم 54 هكتار است. به طوركلي، 295 هكتار از حريم رودخانه به كاربري هاي ساخت وساز شهري تعلق گرفته و جابه جايي عرضي رودخانه در بخش يك 176 متر، بخش دوم 145 متر و در بخش سوم 68 متر بوده است.همچنين بررسي ها نشان مي دهد الگوي گسترش فيزيكي كلان شهر شيراز، از هسته اي به سمت خطي پيش رفته است.