واكاوي آماري تغييرات فراواني و دماي روزهاي گرم در ايران زمين

Statistical analyses of Hot Days Changes in Iran

روزهاي گرم از حالت‌هاي فرين دمايي و يكي از پديده ‌هاي مهم اقليمي به شمار مي‌آيد. تغييرات بلندمدت (روند) اين پديده از پيامدها و نيز شواهد تغييرات دمايي – اقليمي است. همچنين اين روزها مي ‌توانند زيست‌ بوم ‌ها و زندگي انساني را متأثر سازند.از اين رو شناخت رفتار روزهاي گرم مي‌ تواند راهگشاي بسياري از مباحث باشد.در اين پژوهش تلاش شده است با استفاده از داده ‌هاي شبكه‌ اي ميانگين دماي بيشينه كشور از سال1340 تا 1386 و به‌كارگيري روش‌ هاي آماري، روند بلندمدت شمار روزهاي گرم ايران بررسي شود. بدين منظور نمايۀ روز گرم بر اساس صدك نود براي هر ياخته از شبكۀ مورد بررسي و در هر روز سال برآورد گرديد. به اين ترتيب براي هر ياخته در هر روز يك آستانه‌ ي رخداد گرما به دست آمد. سپس روزهايي كه دماي آن‌ها برابر يا بيش تر از اين آستانه بود، روز گرم محسوب شدند. ميانگين شمار روزهاي گرم در كشور 39 روز است. ماه‌ هاي فصل سرد و نيز فروردين داراي بيش‌ترين فراواني ميانگين روزهاي گرم هستند. فراواني روزهاي گرم روندي افزايشي دارد. شمارِ روزهاي گرمِ حدودِ نيمي از گستره كشور روند مثبت داشته است. همچنين ميانگين دماي روزهاي گرم نيز بررسي شده است. در بيش از نيمي از گسترۀ كشور روندِ ميانگينِ دمايِ روزهاي گرم، مثبت و در حدود يك سوم از كشور، اين روند منفي بوده است. رويدادهاي دمايي روزهاي گرم ايران داراي يك چرخه 43 ساله مي‌ باشد. براي واكاوي روند در داده‌ ها از رگرسيون خطي با روش كم ترين مربعات خطا استفاده شد. براي برسي وجود نوسان ‌هاي معني ‌دار در داده‌ ها نيز روش تحليل طيفي به كار گرفته شد.

Hot days are a state of temperature and an important climatic phenomenon. Long term changes (trends) of this phenomenon are evidence and consequence of temperatureclimatic change. In current research it had been tried to investigate long term changes of hot days of Iran using day time temperature database during 19612008 as well as using statistical methods. Accordingly based on 90th percentile the hot day index for every pixels of database and for every day has been estimated. This value used as hot day threshold. Then the maximum temperatures of every day have been comparing with its threshold. Every day of every given pixel which has gotten a temperature equal or more than threshold is defined as a hot day. The result of this result showed that the mean of number of hot days is about 39 days. The months in cold seasons and in April have experienced the most days with hot temperatures. This value has experienced positive trends in about half of the country. While sixth of the country has negative trends. The area with positive trends is continuum in space in compare with area with negative trends. The mean of temperature of hot days also investigated. In more than half of the country the trends of temperature of hot days was positive. Meanwhile in third of the country there are negative trends. The trends in both, number of hot days and mean temperature of same days is following the structure of mountains structures. The correlation of trends in number days and mean temperature of hot days is positive temporary and spatially. The events of hot days in Iran have shown a 34 years cycle.