بررسي تيمارهاي پيش سرمادهي و خراش دهي (شيميائي و فيزيكي) در شكستن خواب بذر خردل وحشي arvensis S

به منظور یافتن روشهای شكستن خواب بذر خردل وحشی(arvensis Sinapis ،(آزمایشی به صورت فاكتوریل در قالب طرح كاملاً تصادفی با 3 تكرار در مركز تحقیقات كشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان در سال 1389 انجام شد. بذرها به سه قسمت تقسیم شدند و دو قسمت از آن به ترتیب به مدت دو و چهار هفته در دمای 4 درجه سانتیگراد در شرایط مرطوب (سرمادهی مرطوب) بهطور یكنواخت نگهداری شدند و یك قسمت از بذرها نیز در شرایط آزمایشگاه و در دمای معمولی قرار گرفتند. سپس 9 تیمار شكستن خواب مكانیكی و شیمیایی شامل تیمار بذرها با استفاده از اسید جیبرلیك با غلظت 500 ،1500 و 2000 قسمت در میلیــون؛ 1 ،2 و 4 دقیقه فرو بــردن در اسید سولفوریك و 1 ،2 و 3 دقیقه خراشدهی با سنباده برای سه قسمت بذر اعمال و سرعت، یكنواختی و درصد جوانه زنی آنها بررسی شد. همچنین به منظور تعیین تأثیر تیمارها بر نفوذپذیری پوسته بذر به آب، روند زمانی جذب آب بذرها پس از اعمال تیمارها مطالعه گردید. نتایج آزمایش حاكی از تأثیر معنیدار تیمارهای پیش سرمادهی و خراشدهی و اثر متقابل آنها بر ویژگی های جوانه زنی بود. براساس نتایج، برای شرایط عدم سرمادهی مرطوب و دو هفته سرمادهی مرطوب، مؤثرترین تیمارها، تیمار قرار دادن بذرها در اسید جیبرلیك با غلظت 1500 و 2000 قسمت در میلیون به مدت 24 ساعت و بهدنبال آنها تیمار 2 دقیقه خراشدهی مكانیكی بود. بدون استفاده از تیمار پیش سرمادهی، درصد جوانه زنی در تیمار 24 ساعت غوطهوری در اسید جیبرلیك با غلظت 1500 و 2000 قسمت در میلیون(ppm) و دو دقیقه خراشدهی مكانیكی به ترتیب 5/58 ،56 و5/47 درصد مشاهده شد. با وجود دو هفته سرمادهی مرطوب درصد جوانه زنی این تیمارها با اندكی افزایش درحدود 25/77 ،5/76 و52/53 درصد بود، درحالیكه در شرایط 4 هفته سرمادهی مرطوب درصد جوانه زنی در تیمارهای فوق به ترتیب حدود 77 ،65 و 66 درصد كاهش نشان داد. در پایان مشخص شــد كه بهترین تیمــار جهت كاهش خواب بذر خــردل وحشـی و بهبـود جوانه زنی آن، تیمار 24 ساعت غوطهور كردن در اسید جیبرلیك با غلظت 1500 قسمت در میلیون(ppm ) و 2 دقیقه سنباده میباشد.