تأثير فرسودگي تسريع شده و تنش خشكي بر برخي صفات فيزيولوژيك و مورفولوژيك گندم در شرايط آزمايشگاهي

به منظور بررسی اثر سطوح مختلف فرسودگی و تنش مصنوعی خشكی بـر جوانـه زنـی بـذر گنـدم و برخـی از ویژگـی هـای گیا هچـه آزمایشی به صورت فاكتوریل در قالب طرح كاملاً تصادفی با چهار تكرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل سطوح فرسودگی (شاهد، 65 و 130 ساعت فرسودگی در رطوبت نسبی 100 درصد و دمای3/0 ±41 سانتیگراد)، رقم (شاهپسند، آذر2 ،شـهریار، الونـد و زریـن) و تنش خشكی مصنوعی با استفاده از 6000 PEG) شاهد، 3 -و 6 -بار) بود. نتایج نشان داد كه فرسودگی 130 ساعت و تنش خشكی 3 -بار كمترین سرعت جوانهزنی را در رقم آذر2 ایجاد كرد، در حالیكه كمترین درصد جوانهزنی در همین رقم و در فرسـودگی 65 سـاعت بـا تنش 6 -بار مشاهده شد. كمترین میزان طول ریشهچه و ساقهچه بهترتیب در تیمارهای آذر2 × فرسودگی 65 ساعت × تنش شـاهد و رقـم شهریار × فرسودگی شاهد × تنش 6 -بار تولید گردید. با افزایش درجه فرسودگی و شدت تنش وزن خشك گیاهچه در همه ارقـام رونـد كاهشی نشان داد. بیشترین مقدار استفاده از ذخایر بذر (SRUR (در فرسودگی شاهد در رقم شـهریار و كمتـ رین مقـدار آن در فرسـودگی 130 ساعت و تنش 6 -بار در رقم آذر2 دیـده شـد. كمتـرین میـزان میـانگین كـارایی اسـتفاده از ذخـایر بـذر ( SRUE (در تیمـار آذر 2 × فرسودگی شاهد× تنش شاهد مشاهده شد. كمترین میزان میانگین كسر ذخایر مصرف شده بذر(FMSR (در تیمار آذر2 ×فرسـودگی 130 ساعت × تنش 6 -بار دیده شد. این نتایج نشان میدهد كه ارقام از نظر استفاده از ذخایر بذر در هنگام جوانهزنی دارای تفاوتهای ژنتیكی هستند و درجه فرسودگی بذر نسبت به سطوح تنش خشكی عامل مهمتری در كاهش بنیه بذر به شمار میآیـد. بنـابراین، از صـف ات مـورد بررسی در این آزمایش به ویژه مقدار استفاده از ذخایر بذر(SRUR(میتوان جهت گزینش ارقام دارای بنیه بذر بالا استفاده كرد.