تأثير تنش خشكي و محلول پاشي پتاسيم بر عملكرد و جوانه زني بذر سه رقم گندم نان

به منظور بررسی اثر تنش خشكی و محلول پاشی پتاسیم بر عملكرد بذر و جوانه زنی بذر سه رقم گندم نان، آزمایشی به صورت اسپلیت فاكتوریل در قالب طرح بلوك های كامل تصادفی با سه تكرار، در سال زراعی 90-91در دو منطقه جغرافیایی، مؤسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال كرج و مركز تحقیقات كشاورزی و منابع طبیعی استان یزد اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل تنش خشكی به صورت قطع آبیاری در سه سطح، از مرحله تشكیل سنبله تا رسیدگی فیزیولوژیك ( تنش شدید)، از مرحله شروع تشكیل بذر تا رسیدگی فیزیولوژیك (تنش ملایم)و آبیاری معمول (شاهد)، محلولپاشی با پتاسیم در سه سطح، عدم محلول پاشی، محلولپاشی 1/5و 3درصد با اكسید پتاسیم K2Oو سه رقم، شامل ارقام پیشتاز و مرودشت و لاین WS-82-9 بودند. نتایج نشان داد كه واكنش سه رقم گندم نسبت به اعمال سطوح مختلف تنش خشكی در دو منطقه برای صفت عملكرد بذر متفاوت بود، به نحویكه عملكرد بذر بیشتر تحت شرایط آبیاری معمول با لاین WS-82-9در منطقه كرج ( 9310كیلوگرم در هكتار) و عملكرد بذر كمتر تحت شرایط تنش شدید خشكی با رقم مرودشت در منطقه یزد ( 2220كیلوگرم در هكتار) بدست آمد. محلولپاشی پتاسیم تأثیر مثبت بیشتری بر وزن بذرهای تولید شده منطقه یزد تحت شرایط تنش شدید خشكی داشت، به طوری كه وزن هزار بذر با محلول پاشی 3درصد اكسید پتاسیم K2Oنسبت به عدم محلول پاشی به مقدار 4/9گرم ) (%22/2افزایش یافت. همچنین بیشترین میزان عملكرد بذر ( 7322كیلوگرم در هكتار) در منطقه كرج با محلولپاشی 3درصد اكسید پتاسیم K2Oو كمترین میزان عملكرد بذر ) 4245كیلوگرم در هكتار( در منطقه یزد با تیمار بدون محلولپاشی بدست آمد. عملیات بوجاری بذر نشان داد كه واكنش سه رقم مورد مطالعه گندم نسبت به تیمار تنش خشكی در دو منطقه متفاوت بود. كمترین درصد ضایعات بذر )افت مفید و غیر مفید( تحت شرایط آبیاری نرمال با لاین WS-82-9در منطقه كرج )2/26درصد( و بیشترین مقدار این صفت )54/76درصد( تحت شرایط تنش شدید خشكی با رقم مرود) در شرایط بدون محلولپاشی و ضایعات كمتر در شرایط محلول پاشی3درصد اكسید پتاسیم 13/99) K2Oدرصد( مشاهده شد. مقایسه نتایج درصد جوانهزنی قبل از بوجاری و خصوصیات جوانه زنی بعد از بوجاری بذر نشان داد كه قبل از عملیات بوجاری تیمار تنشخشكی درصد جوانه زنی بذرها را بطور معنی داری كاهش داد، ولی صفاتی نظیر درصد جوانه زنی و متوسط زمان جوانه زنی پس از بوجاری بذر تحت تأثیر تنش خشكی قرار نگرفتند