اثر سيستم‌هاي مختلف تغذيه‌اي بر خصوصيات كمّي و كيفي گياه ريحان بنفش (Ocimum basilicum L.)

Effect of plant nutrition systems on qualitative and quantitative yield of purple basil (Ocimum basilicum L.)

به‌منظور مطالعه تأثیر كودهای شیمیایی، دامی و تلفیق آنها بر خصوصیات كمّی و كیفی گیاه ریحان بنفش (Ocimum basilicum L.) آزمایشی در سال زراعی 1390 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر ری، در قالب طرح بلوك‌های كامل تصادفی در زمان با 16 تیمار شامل مقادیر مختلف كودهای شیمیایی نیتروژن، فسفر و پتاسیم در چهار سطح (سیستم تغذیه شیمیایی)، كود دامی در چهار سطح (سیستم تغذیه آلی) و تلفیقی از كودهای شیمیایی و دامی در هفت سطح (سیستم تغذیه تلفیقی) در مقایسه با شاهد (بدون كود) در سه تكرار انجام شد. نتایج نشان داد كه افزایش عملكرد علوفه خشك، بیش از همه تحت تأثیر میزان متوسط كود شیمیایی و دامی در روش تلفیقی بوده‌است و بالاترین عملكرد خشك اندام هوایی (2442 كیلوگرم در هكتار) در چین دوم و روش تغذیه تلفیقی (25 تن كود دامی همراه با 60 كیلوگرم در هكتار پتاسیم، 48 كیلوگرم در هكتار فسفر و 60 كیلوگرم در هكتار نیتروژن) حاصل شد. براساس نتایج میزان اسانس نیز به‌طور معنی‌داری تحت تأثیر تیمارهای كودی قرار گرفت و بیشترین درصد اسانس (69/0%) در چین دوم از تیمار تلفیقی (10 تن كود دامی همراه با 120 كیلوگرم در هكتار پتاسیم، 96 كیلوگرم در هكتار فسفر و 120 كیلوگرم در هكتار نیتروژن) بدست آمد. نتایج این تحقیق حكایت از آن داشت كه كاربرد كودهای آلی به تنهایی و یا در تركیب با كود شیمیایی در بهبود عملكرد كمّی و كیفی گیاه دارویی ریحان بنفش تأثیر مثبتی داشته است.

In order to evaluate soil fertilization systems on yield quantity and quality of basil (Ocimum basilicum L.), this study was conducted as a field experiment in Shahrerey Islamic Azad University in 2011. The experiment was conducted in split plots in time based on completely randomized block design with three replications. The treatments were various levels of chemical fertilizers (N-P-K), different levels of manure, mixture of different ratios of fertilize and manure and without fertilizer and manure (control). Two harvests were arranged in main plots and 16 levels of fertilizer were assigned to the sub plots. According to the results, the highest amount of dry yield (2442 kgha-1) was obtained in second harvest and in intermediate treatment (25 tonha-1 of manure mixed with N=80, P=64 and K=80 kgha-1 of chemical fertilizers). Results showed that the intermediate treatment (10 tonha-1 of manure mixed with N=120, P=96 and K=120 kgha-1 of chemical fertilizers) in second harvest produced the highest amount of essential oil (0.69%). The results suggest that the use of organic fertilizer alone or in combination with chemical fertilizers has a positive effect in improving the yield quantity and quality of basil.