بررسي اثر عصاره آبي سماق (Rhus coriaria L.) بر ميزان گلوكز خون و ليپيدهاي سرم در رت‌هاي ديابتي شده

Effect of aqueous extract of sumac (Rhus coriaria L.) on the level of blood glucose and serum lipids in diabetic rats

سماق (Rhus coriaria L.) درختچه‌ایست كه سابقه طولانی در طب سنتی دارد و به‌دلیل داشتن تركیب‌های فنلی به‌عنوان یك آنتی‌اكسیدان قوی در درمان بیماری‌ها مورد توجه قرار می‌گیرد. با توجه به اهمیت گیاهان دارویی به‌دلیل حداقل عارضه جانبی آنها، در این تحقیق عصاره آبی سماق برای تعیین خاصیت آنتی‌دیابتیك مورد بررسی قرار گرفت.در این تحقیق از ۳۰ رت نر بالغ به وزن متوسط ۱۸۰ تا ۲۳۰ گرم استفاده شد. موش‌ها به ۵ گروه ۶ تایی تقسیم شدند. به رت‌های گروه كنترل، هم حجم ماده تزریقی سرم فیزیولوژی تزریق شد. رت‌های گروه دوم، با تزریق داخل صفاقی آلوكسان مونوهیدرات با دوز mg/kgbw١٢٠ دیابتی شدند. به رت‌های گروه سوم، چهارم و پنجم علاوه‌بر تیمار، مشابه گروه دوم، عصاره آبی سماق به‌ترتیب با دوزهای ٥٠، ١٠٠ و mg/kgbw٢٥٠ به مدت ٤ هفته گاواژ گردید. میزان گلوكز خون در شروع دوره تیمار، همچنین در پایان هفته دوم و چهارم اندازه‌گیری شد. در پایان ۲۸ روز، از قلب رت‌ها خونگیری بعمل آمد و میزان كلسترول تام، تری‌گلیسرید، LDL-C و HDL-C سرم اندازه‌گیری شد. تیمار با عصاره منجر به كاهش معنی‌دار در میزان گلوكز خون در مقایسه با گروه دیابتی شد (05/0>p). همچنین سطح كلسترول تام، تری‌گلیسرید و LDL-C در گروه‌های دیابتی تحت تیمار با عصاره در مقایسه با گروه دیابتی كاهش یافت (05/0>p). البته تغییرات HDL-C سرم در گروه‌های تحت تیمار با عصاره نسبت به گروه دیابتی معنی‌دار نبود. نتایج نشان داد كه عصاره آبی سماق در مدل تجربی دیابت قندی در موش صحرایی موجب تغییرات مطلوب و سودمند در سطح گلوكز خون و لیپیدهای سرم می‌گردد.

Sumac is a shrub with a long history in traditional medicine and due to the phenolic compounds, it has been used as strong antioxidant in treatment of diseases. According to the importance of medicinal plants with the least side effects, in this study the aqueous extract of sumac (Rhus coriaria L.) was investigated to determine the antidiabetic effects. In this experiment, 30 adult male Wistar rats, with average weight of 180-230 g, were used, divided into 5 groups of 6 each. The rats in the control group were injected with physiological serum with the same volume of injection material. The rats in the second group were made diabetic by intraperitoneal injection of Alloxan monohydrate (120 mg/kgbw). In addition to the same treatment of the second group, the rats of third, fourth and fifth groups were orally treated by aqueous extract of sumac at 50, 100 and 250 mg/kgbw for four weeks. Blood glucose level was measured at the start of treatment and at the end of the second and fourth weeks. At the end of 28 days, rats were bled from the heart and total cholesterol, triglycerides, serum LDL-C and HDL-C were measured.Treatment with extract of sumac resulted in a significant reduction in blood glucose, triglyceride, cholesterol and serum LDL-C in comparison to diabetic group (p<0.05). Changes in serum HDL-C in the groups treated with the extract were not significant compared to diabetic group. Results showed that the aqueous extract of sumac in an experimental model of diabetes mellitus in rats caused appropriate changes in the level of blood glucose and serum lipids.