بررسي مقايسه‌اي مديريت تعارض از ديدگاه اسلام و ساير مكاتب علمي

A comparative study on conflict management, of Islamic Perspective and other scientific schools

هدفِ پژوهش حاضر، بررسي مفهوم تعارض و مديريت آن از منظر اسلام و ساير مكاتب از يك سو و ديدگاه‌هاي مختلف مديريت و يافتن وجوه اشتراك و افتراق آنها با ديدگاه اسلامي از سوي ديگر است. روش تحقيق حاضر به صورت كتابخانه‌اي با بهره‌برداري از منابع گوناگون در اين زمينه و به شيوه عقلي و نقلي انجام يافته است. نتايج پژوهش پيش‌رو به شرح ذيل مي‌باشد: سه نگرش عمده، درباره تعارض ميان مكتب‌هاي مختلف وجود دارد. ديدگاه اول، سنتي و بر اين باور است كه تعارض در آغاز امري مخرّب بوده است و بايد از آن اجتناب كرد؛ ديدگاه دوم، به مكتب روابط انساني تعلق دارد و معتقد است، تعارض امري طبيعي و اجتناب‌ناپذير است و ديدگاه آخر، به صورت تعاملي دو نوع تعارض كاركردي و غيركاركردي (مثبت ومنفي) دارد و حتي در موقعيت‌هايي نياز است كه مديران نسبت به ايجاد تعارض اقدام كنند. در واقع هر كدام از ديدگاه‌هاي يادشده، در مقاطعي دچار افراط و تفريط در زمينه تعارض شده‌اند. مكتب اسلام ديدگاه متعادلي نسبت به پديده تعارض بيان داشته است و با وجود اعتقاد به دو نوع نگرش مثبت و منفي در اين زمينه، تاكيد مي‌كند كه مرز بين تعارض‌هاي مثبت و منفي به عواملي همچون نيت افراد، توانايي اشخاص، نوع موضوع و مهم‌تر از همه موقعيت تعارض بستگي دارد.

This paper examines the concept of conflict and conflict management in the view of Islam and other management schools and investigates this concept in different views of management and attempts to find the similarities and differences between Islamic approaches and the views proposed by scientific schools. The research method of this paper is library method of study using various sources in this field based on rational and narrative methods. The results of this study are as follows: for different related scientific trends there are three major attitudes about conflict. The first one which is recognized traditional view among other three present attitudes believes that conflict is primarily destructive and should be avoided. The second view belongs to the human relations school of management and supposes that conflict is natural and inevitable. The third and last view in an interactive way assumes both functional and non-functional conflict (i.e.; positive and negative conflict) and confirms that in some special situations managers are recommended to create conflict when needed. In fact, each of the above mentioned views go to extremes about conflict at times. Islam states clearly a balanced view on this phenomenon. Despite the belief in both positive and negative attitudes in this regard emphasizes that drawing a borderline between positive and negative conflicts depends on factors such as individuals’ intentions, personal ability, subject matter and especially conflict situations.