تأثير مديريت آبياري ناقص ريشه با كاربرد آب تلفيقي دريا بر بهره‌وري آب و عملكرد گياه آفتابگردان

influence of Partial Rootzone Drying management with a combination of sea water on water productivity and sunflower yield

استفاده منابع آب شور همگام با كاهش سطح آب مصرفي در طول فصل رشد گياه نقش مهمي در سازگاري با كم‌آبي خواهد داشت. در اين شرايط، اعمال مديريت صحيح مصرف آب با هدف حفظ محصول در برابر تنش‌هاي اسمزي و كم‌آبي مي‌تواند امنيت غذايي را به همراه آورد. به همين دليل در اين پژوهش، تأثير مديريت آبياري ناقص ريشه با آب تلفيقي دريا بر خصوصيات كمي گياه آفتابگردان و بهره‌وري آب در مزرعه بررسي مي‌شود. تيمارهاي آزمايش به‌صورت فاكتوريل و در قالب طرح پايه بلوك شامل آبياري كامل با كاربرد آب شيرين (FI)، آبياري كامل با كاربرد آب شور (SI)، آبياري كامل با كاربرد تناوبي آب شور و شيرين (FSI)، آبياري ناقص ريشه در سطح 75 درصد با آب شيرين (PRD1)، آبياري ناقص ريشه در سطح 75 درصد با آب شور (PRD2) و آبياري ناقص ريشه در سطح 75 درصد با كاربرد تناوبي آب شور و شيرين (PRD3) بود. نتايج نشان داد كه تيمارهاي PRD1، PRD3 و FSI اختلاف معني‌داري با تيمار شاهد (FI) ازلحاظ عملكرد، شاخص برداشت و بهره‌وري آب نداشتند. بالاترين ميزان عملكرد در تيمار شاهد با 4706 كيلوگرم در هكتار و حداكثر شاخص برداشت و بهره‌وري آب به ترتيب با مقادير 33/85 درصد و 12/1 كيلوگرم بر مترمكعب در هكتار در تيمار PRD1 مشاهده شد. تيمارهاي SI و PRD2 به ترتيب با مقادير 3983 و 3636 كيلوگرم در هكتار، كمترين سطح عملكرد را به خود اختصاص دادند. نتايج اين پژوهش نشان مي‌دهد كه با اعمال يك مديريت بهينه در تيمار PRD3، علاوه بر 25 درصد كاهش در كل آب مصرفي در طول دورۀ اعمال تيمار، مي‌توان بخشي از نياز باقيماندۀ گياه در اين دوره را نيز از منابع آب شور تأمين نموده و صرفه‌جويي بيش‌تري در مصرف آب شيرين در كشت آفتابگردان داشت.

Application of saline water sources combined with reducing water consumption during crops growing seasons will have an important role in adjustment with water crisis. In this regard, applying a suitable water management aimed at sustaining crops under osmotic stress and water deficit can cause food security. Thus, in this research, the influence of partial root zone drying with a combination of sea water on quantitative properties and water productivity of sunflower was investigated in Agricultural Sciences and Natural Resources University of Sari. Treatments were arranged on factorial based on randomized complete block design with three replications. Six treatments included full irrigation with fresh water (FI), full irrigation with saline water (SI), full irrigation with periodic use of saline water and fresh water (FSI), partial root zone drying irrigation with fresh water (PRD1), partial root zone drying irrigation with saline water (PRD2) and partial root zone drying irrigation with periodic use of saline water and fresh water (PRD3). The results showed that significant difference was not found between the treatments of PRD1, PRD3 and FSI compared with FI in yield, harvest index and water productivity. The highest yield with the value of 4706 (kg/ha) in the control treatment and the maximum values of harvest index (%50.63) and water productivity (1.12 kg m3 ha1) in PRD1 treatment was found. SI and PRD2 treatments had the lowest level of yield with values of 3983 and 3636 (kg/ha), respectively. It could be concluded that in addition to 25 % water saving under applying a suitable irrigation management in PRD3 treatment, it is possible to supply a part of crop water demand with saline water during treatment period which results in higher fresh water saving for sunflower cultivation.