بررسي تأثير كودهاي آلي و شيميايي بر خواص خاك و غلظت عناصر معدني در گياه دارويي هميشه‌بهار (Calendula officinalis L.)

Effect of organic and chemical fertilizer on soil properties and nutrient concentration in pot marigold (Calendula officinalis L.)

به‌منظور بررسی اثر كودهای آلی و شیمیایی بر ویژگی‌های شیمیایی خاك و برخی عناصر معدنی در گیاه دارویی همیشه‌بهار (Calendula officinalis L.) آزمایشی در قالب طرح بلوك كامل تصادفی با 11 تیمار در 3 تكرار در سال 1389 به‌صورت گلدانی اجرا گردید. تیمارها شامل شاهد (بدون كود آلی یا شیمیایی)، كود شیمیایی (80 كیلوگرم در هكتار اوره، 100 كیلوگرم در هكتار سوپرفسفات تریپل و 80 كیلوگرم در هكتار سولفات پتاسیم)، كود آلی كمپوست، كود پاستوریزه (كمپوست باگاس + پرلیت)، كود گوسفندی (10 تن در هكتار به‌صورت جداگانه یا تلفیق با ½ و ¼ كود شیمیایی) بود. بررسی نتایج نشان داد كه تیمارهای كودی بر تمامی صفات جز بر میزان پتاسیم موجود در برگ تأثیر معنی‌داری داشته‌است. به‌طوری كه در تیمارهای 10 تن در هكتار كود آلی پاستوریزه و 10 تن در هكتار كود دامی به همراه ½ و ¼ كود شیمیایی وزن خشك گل و برگ به‌ترتیب از بیشترین میزان برخوردار بود. بالاترین محتوی فسفر موجود در گل و برگ (به‌ترتیب با میانگین 46/0% و 17/0%) در تیمار كمپوست 10 تن در هكتار به همراه ¼ كود شیمیایی مشاهده گردید. بیشترین میزان عنصر مس در گل و برگ گیاه (به‌ترتیب با میانگین 60/32 و 25/26 میلی‌گرم بر كیلوگرم) مربوط به تیمارهای كودی 10 تن در هكتار كمپوست به همراه ½ كود شیمیایی و 10 تن در هكتار كود دامی بود. در حالی‌كه تیمار 10 تن در هكتار كود دامی به‌همراه ½ كود شیمیایی تأثیر قابل ملاحظه‌ای در افزایش میزان عنصر منگنز موجود در گل و برگ گیاه داشت. همچنین بیشترین میزان روی در برگ در تیمار 10 تن در هكتار كود كمپوست با افزایش 2/1 برابری نسبت به شاهد مشاهده شد.

In order to evaluate the effects of enriched and non-enriched organic and chemical fertilizers on chemical properties of soil and some nutrient concentrations in pot marigold (Calendula officinalis L.), a pot experiment was conducted based on randomized complete block design with 11 treatments and 3 replications in 2010. Treatments were included control (without organic or chemical fertilizer), chemical fertilizer (CF) as the rate of  80 kg urea ha-1, 100 kg ha-1 super phosphate triple and 80 kg potassium sulfate ha-1, compost, pasteurized compost (bagas + perlit), sheep manure (10 ton ha-1 alone or plus ½ and ¼ CF). Results showed that fertilizer treatments had significant effect on all treatments except leaf potassium. Accordingly, leaf and flower dry weight were maximum in 10 ton ha-1 pasteurized compost and farmyard manures plus ½ and ¼ CF. The highest phosphorous concentration in flower and leaf (0.46 and 0.17 percent, respectively) was recorded when 10 ton ha-1 compost plus ¼ CF was applied. Furthermore, maximum Cu concentration in both flower and leaf (32.60 and 26.25 mg L-1, respectively) were belonged to either 10 ton ha-1 compost plus ½ CF or 10 ton ha-1 farmyard manure while 10 ton ha-1 farmyard manure plus ½ CF had not significant effect on Mn content in flower and leaf. The highest Zn in leaf of marigold was observed in 10 ton ha-1 compost up to 1.2 times compared to control.