تاملّي در باب نقش «حكم‌راني خوب» براي تحقق زندگي مطلوب در سيره امام علي عليه السلام

The Role of ʹʹʹʹ Good Governanceʹʹʹʹ in Building on Agreeable Life in the Lifestyle of Imam Ali (a)

نياز به دستگاه حكومتي و نظم اجتماعي در همه دوران‌هاي تاريخي سبب شده است كه هيچ‌گاه جوامع، فاقد نهاد «حكومت» و دستگاه رهبري و مديريت سياسي نباشند. از سوي ديگر، يكي از عواملي كه مي‌تواند به استمرار حاكميت سياسي به خوبي كمك كند استقرار يك نظام حكم‌راني مطلوب است. دين اسلام نيز در حوزه قدرت سياسي و حكم‌راني، اصول، چارچوب‌ها و خط‌مشي‌هايي را مطرح ساخته است كه مديران و نخبگان سياسي بايد بر اساس اين اصول و چارچوب‌ها گام بردارند. هدف اين مقاله بررسي نوع رهبري و حكم‌راني حضرت علي عليه السلام به‌عنوان نمونه‌اي از الگوي كامل «حكم‌راني خوب» است. براي رسيدن به اين هدف، پس از ذكر شاخص‌هاي حكم‌راني خوب، اين اصول در سيره حكومتي امام علي عليه السلام بررسي شده است. علت انتخاب الگوي حكومت حضرت علي عليه السلام از آن روست كه علي‌رغم شرايط سياسي دشوار و پريشاني كه خلافت امام علي عليه السلام (35 ـ40ق) با آن مواجه بود، ايشان مفهوم روشن و صريحي از «حكومت» ارايه داده و درباره اصول حكم‌راني خوب نكات ارزشمندي مطرح ساخته كه براي هر حاكم و هر زماني معتبر است. اگر با دقت به فرمان‌ها، بخش‌نامه‌هاي دولتي، خطبه‌ها و سفارش‌هاي آن حضرت به كارگزاران حكومتي بنگريم، درخواهيم يافت كه هدف ايشان تنها تحقق يك حكومت نبوده، بلكه ايشان استقرار يك نظام سياسي مطلوب در چارچوب اصول اسلام براي تحقق يك جامعه مطلوب را در نظر داشته است؛ زيرا حكومت مطلوب چارچوبي است كه در آن «بهترين زندگي» شكل مي‌گيرد.

Throughout history, the need for a governmental system and social discipline is the reason for not having societies without a government, leadership or political management. On the other hand, the stabling of a good government system is among the factors which contribute to the continuation of a good political government. Islam has also propounded principles, frameworks and guidelines in the area of political authority and governance, according to which politicians and the elite should act. The aim of this paper is to investigate the kind of leadership and governance exercised by Imam Ali as a magnificent example of ‘’good governance’’. In order to achieve this goal, the indexes of good governance are reviewed and then the mentioned principles in the governmental lifestyle of Imam Ali are investigated. The reason foe citing Imam Ali’s government as a good example is that, despite the hard political conditions and state of turmoil which Imam Ali encountered in his caliphate during (35-40 AH) , he offered a clear and precise picture of ‘’government’’ and propounded valuable ideas about the principles of good governance which are considered reliable by every governor and at all times. If we carefully consider Imam Ali’s orders, governmental circulars, speeches and advice to his agents, we will see that his aim was not only forming a government, but also establishing a good political system which observes the principles of Islam to create a good society, because a good government is a ground for building an agreeable life.