بررسي عوامل جامعه‌شناختي موثر بر سليقه مخاطب باتوجه‌ به طراحي گرافيك* (مورد مطالعه ‌موردي: دستمال كاغذي)

Study of Sociological Factors Affecting Taste with Regard to Graphic Design (Case Study: Tissue paper)

در جامعه معاصر ايران با رشد مصرف، مسيله انتخاب در عرصه كالاهاي مادي و مصرفي اهميت زيادي پيدا كرده و يك رقابت اقتصادي بين شركت‌هاي توليدكننده براي جلب مصرف‌كنندگان به‌وجود آمده است. با رشد انبوه تنوع كالاها، طراحي گرافيك اهميت خاصي پيدا كرده است. در اين ميان، دانش ما درباره سليقه مصرف‌كننده به توليد‌كنندگان و طراحان گرافيك كمك مي‌كند تا محصولاتي را به بازار عرضه كنند كه مطابق با سليقه مصرف‌كنندگان باشد و از اتلاف سرمايه توليد به‌طرز قابل‌توجهي جلوگيري گردد. هدف مقاله حاضر، شناسايي عوامل اجتماعي موثر بر سليقه افراد است تا تبييني براي درك سليقه مخاطبان دراختيار طراحان قرار دهد. بدين منظور با استفاده از روش پيمايشي، داده‌هاي تحقيق از طريق پرسش‌نامه از ميان خريداران دستمال كاغذي در فروشگاه كوثر 5 اصفهان به‌دست آمده است. حجم نمونه، 120نفر است كه با نمونه‌گيري تصادفي انتخاب شده‌اند؛ اعتبار و پايايي پرسش‌نامه با آلفاي كرونباخ تاييد شده است. اولين پرسشي كه نگارندگان درپي پاسخ به آن هستند: چه ارتباطي بين ويژگي‌هاي اجتماعي افراد و سليقه آنها موجود است. يافته‌هاي تحقيق مبين است كه هرچه سرمايه فرهنگي افراد بالاتر باشد، سليقه آنها به سليقه ناب نزديك‌تر و هرچه دينداري افراد بيشتر مي‌شود، سليقه افراد به سليقه عام نزديك‌تر مي‌شود. دستمال كاغذي‌هايي كه داراي كنتراست اندازه، كنتراست بافت و يا داراي ويژگي تخت هستند، بيشتر از سمت افرادي انتخاب مي‌شوند كه داراي سليقه ناب هستند و دستمال كاغذي‌هايي كه كنتراست تيرگي روشني دارند و يا داراي هارموني رنگ تك‌رنگ مي‌باشند، بيشتر از سمت افرادي انتخاب مي‌شوند كه سليقه عام دارند. روش به‌كاررفته در اين پژوهش، پيمايش است. حجم نمونه 120نفر است كه از ميان خريداران دستمال كاغذي در فروشگاه كوثر 5 در اصفهان به‌طور تصادفي انتخاب شده‌اند.

In contemporary Iranian society, for the importance of “self” and “personal responsibility” and the rise of consumer society, choosing power has been increased. The importance of community’s choice for material and consumable things more than anything else and changing the face of Iranian major cities and increasing the attentions towards the most superficial part of consumption, indicates this problem well. People nowadays buy more goods and an economic competition has occurred between manufacturers. Thus there is an increasing competition to achieve consuming markets. On the other hand, the graphic design has been very important for the massive increase of various commodities. At first the consumers neither had any knowledge about the diversity of styles and tastes of manufacturer nor were informed of the production of various goods; but since then, due to the formation of a variety of designs, consumers could quickly understand and adapt their consumption taste based on the new requirements. So the graphic design plays an important role in sale of goods and if the graphic designer is aware of the factors affecting individual tastes and preferences and the influence of visual features, consciously and purposefully will be able to design, and thus will make a better commodities selling. The present research aims to recognize the influence of social factors on tastes and preferences and to determine the effect on visual characteristics of the selected commodity- tissue paper. The method used in this research is survey and the data is collected by means of a questionnaire among paper tissue shoppers in the store of “Kosar 5”. The results indicate that there is a significant correlation between taste and cultural capital, and religiosity. This means if the cultural capital increases, the taste will be closer to pure taste and if the religiosity increases, the taste will be closer to the general taste, and also there is significantly a relation between the taste and some of the visual features such as contrast of darkness and brightness, size contrast, texture contrast, being flat and the harmony of the colors used. This means that tissue papers, which have size, texture contrast or have flat surface feature in graphic design, mostly are selected by people with pure taste, and tissues which have blur clear contrast or one color harmony, mostly are selected by people with general taste. The results help to goods manufacturers, retailers and also the designers to be provided with the knowledge of consumers’ characteristics and their taste and then starting to design work.