بررسي فراواني استيوپروز و استيوپني در بيماران تالاسمي ماژور و ارتباط ماركرهاي بيوشيميايي با نتايج دانسيتو متري استخوان در بيماران تالاسمي در سنندج

The frequency of osteoporosis and osteopenia in the paitents with beta thalassemia major and correlation of biochemical markers with bone densitometry results in these patients in Sanandaj

چكيده مقدمه: بتا تالاسمي يكي از شايعترين بيماريهاي تك ژني در سراسر جهان است كه بعلت نقص در سنتز زنجيره بتاگلوبين رخ مي دهد. بطور كلي اكثريت بيماران تالاسمي، مبتلا به كاهش تراكم استخواني مي باشند. استيوپروز با كاهش توده استخواني و اختلال در ساخت استخوان مشخص و در نتيجه باعث كاهش قدرت استخوان مي شود. با توجه به پيامدهاي جدي استيوپروز، اين پژوهش به منظور بررسي فراواني تراكم استخواني در بيماران مبتلا به بتا تالاسمي ماژور انجام شد. روش بررسي: در اين مطالعه مقطعي تعداد 46 بيمار مبتلا به تالاسمي ماژور بالاي 5 سال در بخش انكولوژي بيمارستان بعثت سنندج مورد بررسي قرار گرفتند. بيوماركرهاي شيميايي در آنها بر حسب دانسيتومتر مهره هاي كمري و سر استخوان ران برحسب استيوپروز، استيوپني و نرمال مورد سنجش قرار گرفت. براي بررسي ارتباط بين بيوماركرهاي شيميايي و عوارض آن از آزمون آناليز واريانس يك طرفه استفاده شد. آناليز داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS 20 انجام گرديد. يافته ها: نتايج اين مطالعه نشان داد كه از بررسي 46 نفر از بيماران مبتلا به تالاسمي ماژور، ميانگين و انحراف معيار سني افراد7/7±8/19سال بود و 24 نفر(2/52%) آنها زن و 32 نفر (6/69%) آنها بيش از 15 سال سن داشتند. در اين مطالعه فراواني بيشترين عوارض دانسيتومتري مهره هاي كمري مربوط به استيوپروز و نرمال هركدام با 8/34% و عوارض دانسيتومتري سر استخوان ران مربوط به افراد نرمال 6/56% بود. در اين مطالعه از مقايسه بيوماركرهاي شيميايي و عوارض مربوط دانسيتومتري سر استخوان ران در افراد مبتلا به تالاسمي ماژور نشان داد كه سطح فريتين در اين افراد متفاوت است(011/0=P) و اين تفاوت مربوط عارضه استيوپني و نرمال مشاهده شد(009/0=P). نتيجه گيري: يافته هاي مطالعه حاضر نشان داد بيشترين عوارض دانسيتومتري مهره هاي كمري مربوط به استيوپروز و نرمال وعوارض دانسيتومتري سرا ستخوان ران مربوط به افراد نرمال بود. همچنين بين بيوماركرهاي شيميايي و عوارض دانسيتومتري مهره هاي كمري و سر استخوان ران ارتباط آماري معني داري وجود ندارد. بنابراين براي درمان اين عارضه تجويز بيسفوسفونات توصيه مي شود. كلمات كليدي: استيوپروز، استيوپني، تالاسمي ماژور، ماركر بيوشيميايي، دانسيتومتري، سنندج

ABSTRACT Background and Aim: Beta thalassemia is one of the most common single gene disorders in the world which occurs due to a defect in the beta globin chain synthesis. In general, the majority of the patients with thalassemia, are suffering from decreased bone density. Osteoporosis is characterized by low bone mass and disorder of osteogenesis resulting in reduced bone strength. Considering the serious consequences of osteoporosis, this study was performed to evaluate the prevalence of osteoporosis in the patients with beta thalassemia major. Materials and Methods: This study included 46 beta thalassemia patients above 5 years of age who had been admitted to the oncology ward of Besat Hospital in Sanandaj. Chemical biomarkers were measured and the results of densitometry of the lumbar spine and femoral head were investigated for the presence of osteoporosis, osteopenia and normal findings. Using SPSS 20 software, we used one-way analysis of variance to assess the association between chemical biomarkers. Results: The mean (SD) age was 19.8 (7.7) years, 24 patients (52.2%) were women and 32 (69.6%) were above 15 years of age. In this study, the most frequent findings of densitometry were osteoporosis (34.8%) and normal lumbar spine (34.8%). Comparison between the chemical biomarkers and findings of the densitometry of the femoral head revealed different levels of ferritin in these patients (P = 0.011). This difference was observed in the patients who had osteoporosis and normal densitometry results (P = 0.009). Conclusion: The results of this study showed no significant statistical relationship between chemical biomarkers and the densitometry results. Therefore, use of bisphosphonate is recommended for prevention of bone damage. Keywords: Osteoporosis, Osteopenia, Thalassemia major, Biochemical marker, Densitometry, Sanandaj.