مدل سازي پاسخ جوانه زني بذر علف هاي هرز جودره (Hordeum spontaneum) و علف قناري (Phalaris minor) به دما

مدل هاي گوناگوني براي پيش بيني پاسخ جوانه زني بذر به دما ارايه شده اند كه مهمترين و پركاربردترين آنها مدل زمان گرمايي (يكاي گرمايي) است. اين مدل اگرچه داراي ويژگي هاي زيست شناختي مناسبي براي جوانه زني است ولي بر پايه پيش فرض هايي است كه در برخي گونه ها (بويژه علف هاي هرز) ديده نمي شود كه برآيند آن پيش بيني نادرست جوانه زني است. در اين مقاله مدلي بر پايه توزيع آماري ويبول پيشنهاد مي گردد كه نه تنها از نظر زيست­شناختي بر مدل مرسوم برتري دارد بلكه پيش بيني بسيار مناسبي از الگوي جوانه زني نيز فراهم مي­آورد. در پژوهشي آزمايشگاهي جوانه زني بذرهاي علف هاي هرز جودره (Hordeum spontaneum) و علف­قناري (Phalaris minor) در دماهاي 8، 12، 16، 20، 24 و 28 درجه سانتي­گراد آزمون شد و پاسخ جوانه­زني آنها توسط هر دو مدل توصيف گرديد. مدل مرسوم برازش نامناسبي به داده­هاي جوانه­زني دو گونه و بويژه علف­قناري داشت (9 تا 12% خطا). حال آنكه خطاي مدل پيشنهادي در اين مقاله تنها 4% بود و پيشرفت جوانه­زني در طي زمان نيز به خوبي توسط مدل پيش­بيني شد. مدل پيشنهادي همچنين به خوبي توانست سه پديده زمان درنگ (زمان تا آغاز جوانه­زني)، سرعت جوانه­زني و درصد جوانه­زني پاياني را در هر دو گونه برآورد نمايد. جداسازي تاثير دما بر سرعت جوانه­زني و جوانه­زني پاياني از ويژگي­هاي مهم اين مدل است كه به اهميت بوم­شناختي آن مي­افزايد. براي نمونه، دماي بهينه براي سرعت جوانه­زني در هر دو گونه (در جودره 8/21 و در علف­قناري 5/23 درجه سانتي گراد) بالاتر از گستره دمايي بهينه بر حسب درصد جوانه­زني پاياني بود (در جودره بين 5/7 تا 20 و در علف­قناري بين 5/7 تا 16 درجه سانتي­گراد). اين ويژگي سازش­پذيري بسيار بالايي به هر دو گونه براي جوانه­زني در دامنه گسترده­اي از دماهاي محيطي مي­دهد.